Krótko o dysleksji
Współczesne badania pokazują, że dysleksja to złożone zaburzenie neurorozwojowe, którego główną przyczyną są trudności w przetwarzaniu fonologicznym, czyli w tym, jak mózg rozpoznaje i operuje na dźwiękach mowy. Zaburzenia percepcji wzrokowej czy słuchowej oczywiście również mogą współwystępować, ale rzadko są jedynym źródłem problemu (jak uważano do niedawna). Coraz częściej zwraca się także uwagę na rolę pamięci roboczej, tempa przetwarzania informacji, automatyzacji oraz czynników emocjonalnych i środowiskowych.
Wszystkie osoby zainteresowane tematem odsyłam do książki „Nowa psychologia dysleksji” prof. Grażyny Krasowicz-Kupis, która jest swego rodzaju biblią, jeśli chodzi o najnowszą wiedzę dotyczącą dysleksji.
Pomysły na Tydzień Świadomości Dysleksji w szkole
Tegoroczne obchody Europejskiego Tygodnia Świadomości Dysleksji będą odbywały się w dniach 6-12 października pod hasłem „Dysleksja – od opinii do człowieka”.
W dniu 8 października, zgodnie z ustaleniami Europejskiego Towarzystwa Dysleksji, będzie szczególnie wyróżniony Dzień Świadomości Dysleksji.
Więcej informacji na temat Europejskiego Tygodnia Świadomości Dysleksji 2025 – tutaj >
Jakie działania można podjąć w szkole?
Kącik Sławnych Dyslektyków
Wystawa na szkolnym korytarzu zatytułowana, np. „Dysleksja mnie nie zatrzymała!”.
Przykłady sławnych osób z dysleksją: Albert Einstein, Agatha Christie, Walt Disney, Steven Spielberg, Tom Cruise, Whoopi Goldberg, Bill Gates, Ed Sheeran.
Wykonanie: Zdjęcie sławnej osoby z dysleksją + krótka ciekawostka typu „Miał problemy z czytaniem w szkole, ale…”.
Tablica mocnych stron
Wszyscy uczniowie (z dysleksją i bez) zapisują na karteczkach hasła typu: „Jestem świetny w rysowaniu / wymyślaniu historii / budowaniu z LEGO / sporcie itp.”. Młodsi uczniowie, którzy nie radzą sobie jeszcze z pisaniem mogą wykonać rysunki odnoszące się do ich mocnych stron. Następnie karteczki zostają przypięte do tablicy znajdującej się na korytarzu szkolnym. Celem jest pokazanie, że każdy uczeń, bez względu na swoje trudności, ma także mocne strony.
Wystawa na korytarzu szkolnym pod hasłem „Jak się uczę, żeby było łatwiej”
Celem wystawy jest pokazanie różnorodnych sposobów uczenia się – strategii, technik, trików i pomysłów stosowanych przez uczniów. Dzięki temu uczniowie mogą inspirować się nawzajem oraz przekonać się, że sposobów na naukę jest wiele i każdy może być skuteczny. Ekspozycję można podzielić na następujące sekcje, np.:
- Uczę się oczami (wzrokowo) – kolorowe notatki, mapy myśli, fiszki, rysunki, schematy.
- Uczę się uszami (słuchowo) – kody QR z nagranymi sposobami nauki, cytaty typu „nagrywam sobie definicje i odsłuchuję”.
- Uczę się ruchem (kinestetycznie) – zdjęcia pokazujące naukę w ruchu, np. skakanie po karteczkach z wyrazami, nauka przez gesty.
- Uczę się z innymi – zdjęcia pracy w parach / grupach + wypowiedzi uczniów „kiedy tłumaczę komuś, sam rozumiem lepiej”.
- Moje triki na zapamiętywanie – krótkie „złote rady uczniów”, np. „Uczę się 15 min, robię 5 min przerwy”, „Skojarzenia zamiast wkuwania”.
Dla uczniów klas 1-3:
„Czytamy inaczej” – zajęcia multisensoryczne – uczniowie układają litery z plasteliny / sznurka / klocków / guzików, a następnie próbują stworzyć słowa i/lub proste zdania, które odczytują na forum klasy. Można także wykorzystać pisanie palcem w kaszy, piasku lub na tacce z mąką. Świetna zabawa gwarantowana.
Zabawa „Zgubione literki” – nauczyciel pokazuje uczniom wcześniej przygotowane zdania z brakującymi literami (np. „_otek ma du_ego p_sa.”). Dzieci próbują odgadnąć słowa.
Przykładowe zdania do zabawy „Zgubione literki”:
-
_asia ma no_ego k_ta.
-
_abek zjadł p_ywnego o__a.
-
M__h ma no_y row_r.
-
Po ul_cy idzie dł_ _i w_ąż.
-
P__chate k__atko śpi w ko_yku.
-
W _ece p_ywa zł__ta r_bka.
-
M__ła ż__a lubi owe but.
-
Na p__u siedzi ma_y wr_bl_.
-
P__s w__a og_nem z radośc_.
-
Sł_nce świ__i na ni__e.
„Rysujemy zamiast pisać” – nauczyciel zachęca uczniów do wykonania zadania w formie rysunkowej, czyli zamiast polecenia: „Napisz 3 zdania o wakacjach” zamienia je na „Narysuj 3 rzeczy, które robiłeś w wakacje”.
Spotkanie z bohaterem książkowym z dysleksją – wspólne czytanie książek, w których bohater ma dysleksję. W tym miejscu serdecznie polecam książkę Michaliny Ignaciuk – Historia Lilki. Rewelacyjna propozycja dla młodszych uczniów, idealna do wykorzystania podczas zajęć dotyczących dysleksji.
Dla klas 4-8:
„Rozszyfruj słowo” – uczniowie pracując w grupach rozwiązują zagadki typu: szyfry literowe, słowa z rozsypanki, teksty w lustrzanym odbiciu itp.
„Czytanie na głos bez oceniania” – podczas specjalnych zajęć chętni uczniowie czytają na głos bez poprawek i komentarzy nauczyciela. Celem jest odwaga, a nie perfekcja.
„Inny sposób na naukę” – pokaz strategii uczenia się – uczniowie pracując w grupach przygotowują różne sposoby na naukę, np.: fiszki, mapy myśli, nagrywanie lektur, rysunkowe notatki zamiast tekstu. Każda grupa powinna zaprezentować inną metodę. Na zakończenie zajęć można przygotować wystawę zatytułowaną „Nasze sposoby na naukę”.
„Projektant gry edukacyjnej” – uczniowie sami tworzą grę planszową, która pomaga, np. w nauce ortografii lub czytaniu. Warto wcześniej przygotować różne materiały plastyczne, aby uczniowie mieli możliwość kreatywnej pracy.
„Złam ortograficzny szyfr” – gra terenowa po szkole – na drzwiach lub w klasach ukryte są litery / słowa z błędami. Zadaniem uczniów jest odnaleźć wszystkie „pułapki językowe” i poprawić je w zespołach.
Książki zaprezentowane w artykule nie są reklamą! (sama kupiłam i szczerze polecam 😉)
Na koniec zostawiam luźną, a jednocześnie niezwykle merytoryczną rozmowę nt. dysleksji z dr Michaliną Ignaciuk na kanale Gadające Dredy.
