Dziecko w spektrum autyzmu

Fakty i mity na temat autyzmu

Autyzm to słowo, które nie brzmi już tak tajemniczo, jak jeszcze kilka lat temu. Mam wrażenie, że wiedza na temat spektrum autyzmu z roku na rok wzrasta w społeczeństwie, jednak nadal mamy jeszcze sporo do zrobienia w tym zakresie. Działania podejmowane z okazji Światowego Dnia Świadomości Autyzmu, przypadającego na 2 kwietnia, mają na celu upowszechnianie wiedzy na temat spektrum autyzmu oraz budowanie wrażliwości społecznej, w tym postawy pełnej tolerancji i akceptacji osób neuroróżnorodnych.

Na początku odsyłam Was do wartościowego artykułu na temat autyzmu, który został przygotowany w zeszłym roku, we współpracy z fundacją Synapsis – tutaj >

FAKTY

Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które wiąże się z nieprawidłowym rozwojem i działaniem mózgu we wczesnym dzieciństwie. Zaburzenie to wpływa na funkcjonowanie jednostki w różnych obszarach życia.

Osoby z autyzmem charakteryzują się trudnościami w wielu obszarach życia.

Mają trudności w zakresie umiejętności nawiązywania kontaktów i relacji społecznych – z pewnością jest to jedna z największych trudności osób będących w spektrum. Może się objawiać unikaniem kontaktu wzrokowego czy niechęcią do dotyku lub przytulania (są jednak dzieci, które lubią docisk i potrzebują mocnej stymulacji – zwykle wiąże się to z zaburzeniami w obszarze integracji sensorycznej). Często osoby z autyzmem są bardziej zainteresowane przedmiotami niż ludźmi, stąd nie wykazują chęci nawiązywania bliższego kontaktu z drugą osobą. Warto jednak zwrócić uwagę, że osoby będące w spektrum, ale wysoko funkcjonujące wykazują inicjatywę integrowania się z ludźmi. Niestety często są odbierane jako dziwaczne, ze względu na swoje specyficzne zachowanie i nieumiejętność zrozumienia zasad społecznych.
Mają problemy w zakresie umiejętności komunikowania się – opóźniony rozwój mowy to również charakterystyczna cecha dzieci w spektrum autyzmu. Dzieci, które osiągną umiejętność komunikacji mogą nie rozumieć znaczenia wielu słów, a także ironii czy sarkazmu. Te ostatnie traktują dosłownie. Wpływa to na duże trudności w prowadzeniu rozmowy. Młodsze dzieci z autyzmem mogą także mówić jakby śpiewały lub bardzo mechanicznie. Niektóre powtarzają to, co przed chwilą usłyszały, np. w telewizji czy od kogoś. Jest także grupa dzieci, która w ogóle nie rozwija umiejętności posługiwania się mową. Często dzieci takie nawet nie próbują zastępować mowy innymi formami komunikacji – gestem, mimiką, wskazywaniem obrazków w książkach. Warto zwrócić uwagę, że dziecko w spektrum nie używa mowy, aby się komunikować.
Przejawiają tendencję do powtarzających się, sztywnych wzorców zachowań – dzieci z autyzmem najczęściej bawią się schematycznie. Zabawa jest powtarzalna, ma stałe elementy. Dla otoczenia może być odbierana jako dziwna.
Mają specyficzne i wąskie zainteresowania – specyficzne zainteresowania mogą dotyczyć niektórych cech przedmiotów (np. powierzchni, koloru, faktury) lub też wykorzystywania ich w nietypowy sposób (np. kręcenie nimi, ostukiwanie, oglądanie krawędzi). Osoby wysoko funkcjonujące mogą z kolei wykazywać się niezwykłą wiedzą w tematach, które są dla nich interesujące. Zwykle wtedy następuje fiksacja na danym temacie, co dla rozmówcy może być bardzo męczące, gdyż dzieci z autyzmem są w stanie w kółko opowiadać o fascynujących ich pociągach, grach czy filmach.
Wykonują powtarzalne ruchy całego ciała – stereotypie ruchowe są to samoczynnie powtarzające się, bezużyteczne i często rytmiczne ruchy, takie jak kołysanie całego ciała, kręcenie i kiwanie głową, zwijanie włosów czy uderzanie w dłonie.
Charakteryzują się wrażliwością sensoryczną – osoby w spektrum autyzmu inaczej odbierają dźwięki, światło, obrazy, inaczej odczuwają dotyk, zapach, smak czy ból. Różnego rodzaju bodźce mogą na nich działać zarówno przerażająco czy drażniąco, jak i fascynująco. Problemy sensoryczne dzieci z autyzmem mogą przyczyniać się do unikania przez nich przebywania w grupie ludzi, zakrywania uszu, niechęci do zakładania niektórych ubrań czy jedzenia określonych potraw. Z zaburzeniami w obszarze integracji sensorycznej związane są specyficzne zainteresowania przedmiotami.

Definicja autyzmu – zmiany w nazewnictwie

Warto także zwrócić uwagę na nazewnictwo, gdyż aktualnie jesteśmy w okresie przejściowym między klasyfikacją ICD-10, a ICD-11, w których znajdziemy definicję autyzmu. Można zatem powiedzieć, że zarówno definicja z klasyfikacji ICD-10, jak i z najnowszej klasyfikacji ICD-11 są poprawne.

Dla przypomnienia autyzm dziecięcy definiowany w klasyfikacji ICD-10 to całościowe zaburzenia rozwoju, w których wyróżnia się triadę objawów: jakościowe nieprawidłowości w zachowaniach społecznych, nieprawidłowości w porozumiewaniu się oraz nieprawidłowe formy zachowań.

W klasyfikacji ICD-11 nie używa się już określenia „całościowe zaburzenia rozwoju”, ale zaburzenia ze spektrum autyzmu, w których występuje diada (nie triada) objawów: trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu interakcji społecznych i komunikacji społecznej oraz skłonności do ograniczonych, nieelastycznych, powtarzalnych wzorców zachowań, czynności i zainteresowań, które są wyraźnie nietypowe lub nadmierne dla danej osoby.

MITY

Autyzm to choroba.

Komentarz: Absolutnie nie. Autyzm to całościowe zaburzenia rozwojowe, nie choroba.

Autyzm to choroba psychiczna.

Komentarz: Autyzm nie jest chorobą psychiczną, ale rodzajem zupełnie innego rozwoju funkcji neurofizjologcznych.

Autyzm to epidemia dzisiejszych czasów.

Komentarz: Nie jest to epidemia. Owszem jest więcej diagnoz autyzmu, ale wynika to po pierwsze z rozwoju definicji autyzmu, ale także z możliwości diagnozowania. Świat idzie do przodu, a zatem to, co jeszcze kilka lat temu nie było możliwe do zdiagnozowania, teraz jest możliwe.

Autyzm można poznać po wyglądzie osoby.

Komentarz: Nie ma takich cech w wyglądzie, które wskazywałyby, że ktoś ma autyzm.

Wszystkie osoby z autyzmem funkcjonują podobnie.

Komentarz: Nie, ponieważ stopień nasilenia zaburzeń może być bardzo różny. Na jednym biegunie mogą być osoby niemówiące oraz zmagające się z ogromnymi trudnościami w różnych obszarach m.in. w kontaktach z innymi ludźmi, gdzie na drugim biegunie będą osoby wysoko funkcjonujące. Problemy tych ostatnich dotyczą najczęściej rozumienia i adekwatnego reagowania w sytuacjach społecznych, rozumienia emocji i zachowania innych osób czy dosłowności w rozumieniu mowy (problem ze zrozumieniem żartów, przenośni, ironii itp.). Każda osoba w spektrum autyzmu jest inna i ma swoją własną historię.

Osoby z autyzmem nie rozumieją, co się do nich mówi.

Komentarz: Nie jest to prawdą, jednak trzeba mieć na uwadze, że ważne jest odpowiednio dostosowane słownictwo. Do osób z autyzmem należy mówić prostym, zrozumiałym językiem, unikać metafor, słów i zwrotów mogących mieć podwójne znaczenie.

Z autyzmu się wyrasta.

Komentarz: Nie, nigdy nie wyrośnie się z autyzmu, ponieważ jest to zaburzenie na całe życie, a nie choroba, którą można wyleczyć. Jednak dzięki odpowiedniej terapii można znacznie poprawić funkcjonowanie osób w spektrum.

Czy znacie jakieś mity związane z autyzmem?

Czekam na Was w komentarzach 🙂

Źródła: