Wspieranie dziecka w nauce – wskazówki dla rodziców
Większość rodziców chce dla swoich dzieci jak najlepiej, dlatego, zwłaszcza w przypadku dzieci młodszych, rodzice są w stanie zrobić wiele, aby ułatwić im proces uczenia się. Jak się okazuje prostymi sposobami, a przede wszystkim odpowiednim podejściem można znacząco wpłynąć na skuteczność przyswajania wiedzy przez dzieci. Na co warto zwrócić uwagę będąc rodzicem? Poniżej kilka ważnych aspektów.
Miejsce do nauki
Ma ogromne znaczenie w procesie przyswajania wiedzy. Miejsce do nauki powinno być dobrze oświetlone oraz wolne od tego, co może dekoncentrować. Dziecko powinno mieć także dostęp do niezbędnych pomocy, które będą przydatne w procesie uczenia się, np. przyborów geometrycznych czy odpowiednich książek.
Więcej na temat tego, jak zadbać o odpowiednie warunki do nauki sprzyjające koncentracji tutaj >
Codzienne nawyki
Wypracowanie odpowiednich, codziennych nawyków jest niezwykle ważne, aby przyswajanie wiedzy było skuteczniejsze. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na:
- Właściwe odżywianie – dotyczy zarówno ilości, jak i jakości (szczególnie uważajmy na produkty wysoko przetworzone z dużą zawartością soli, cukrów i sztucznych barwników) spożywanych przez dziecko produktów. Pamiętajmy, że mózg lubi m.in. orzechy, ryby, zielone warzywa, nienasycone kwasy tłuszczowe typu omega-3 i omega-6 oraz rośliny strączkowe. Nie można także pominąć odpowiedniego nawodnienia organizmu, które jest kluczowe w procesie uczenia się. W tym celu dziecko powinno mieć przy sobie zawsze wodę mineralną – gazowane napoje czy soki z dużą zawartością cukru powinny zostać zupełnie wyeliminowane z diety.
- Sen – czas przeznaczony na sen powinien być dostosowany do wieku dziecka (dzieci w wieku 6-12 lat dzieci powinny spać od 9 do 12 godzin dziennie, natomiast młodzież w wieku 13-18 lat potrzebuje od 8 do 10 godzin snu dziennie). Sen pozwala na regenerację organizmu, dodaje energii oraz umożliwia lepszą koncentrację.
- Aktywność fizyczna – ruch pozytywnie wpływa na pracę mózgu. Codzienna aktywność fizyczna jest niezbędna dla rozwijającego się organizmu dziecka i bardzo przydatna w procesie przyswajania wiedzy.
- Rutyna – jest ważna dla dziecka, ponieważ daje przewidywalność oraz poczucie bezpieczeństwa. Rutyna sprawia, że dziecko staje się lepiej zorganizowane, gdyż dokładnie wie, jakie zwyczaje obowiązują, np. po przyjściu do domu ze szkoły. Codzienna rutyna powinna uwzględniać czas zarówno na naukę (obowiązki), jak i odpoczynek (przyjemności).
- Priorytety – łączą się z codzienną rutyną. Po pierwsze dziecko powinno wiedzieć, że w życiu przydatna jest priorytetyzacja zadać – najpierw wykonujemy te, które są obowiązkowe, najważniejsze, następnie przechodzimy do tych łatwiejszych, mniej pilnych. Po wykonaniu pracy zasługujemy na przerwę – nagrodę, odpoczynek. Dzięki umiejętności nadawania zadaniom odpowiedniej hierarchii, dziecko uczy się systematyczności i podchodzi do zadań z większym zaangażowaniem, gdyż wie, że po ciężkiej pracy, będzie można odpocząć, a nawet otrzymać nagrodę. Pamiętajmy jednak, żeby uważać z obiecywanymi dziecku nagrodami 😉
- Komputer, telefon, tablet – to nie tylko narzędzia z których można się uczyć, ale nieodpowiednio wykorzystywane są przede wszystkimi rozpraszaczami, które skutecznie utrudniają koncentrację uwagi, a co za tym idzie efektywną naukę. Dlatego też rodzice powinni kontrolować, co dzieci robią spędzając czas przed ekranami. Czy jest to tylko bezsensowna rozrywka, która może być niebezpieczna i którą dodatkowo trudno przerwać? Jeśli odpowiedź brzmi tak, warto porozmawiać z dzieckiem nad znaczeniem czasu spędzanego przed komputerem czy telefonem oraz wyciągnąć odpowiednie wnioski i wcielić je w życie. Miejmy na uwadze, że urządzenia cyfrowe potrafią „wciągać” młodych ludzi w swój wirtualny świat oraz znacząco obciążać układ nerwowy prowadząc do przebodźcowania. A przebodźcowanie uniemożliwia efektywną naukę i przyswajanie wiedzy. I jeszcze jedna ważna sprawa – podczas nauki telefon i komputer powinny być wyłączone, natomiast jeśli dziecko wykorzystuje te narzędzia do nauki, warto zadbać, aby wszelkie powiadomienia płynące m.in. z komunikatorów czy mediów społecznościowych były wyciszone.
- Telewizor – podobnie, jak inne ekrany wymaga kontroli osób dorosłych. Warto wyznaczyć dziecku ilość czasu, jaki może spędzać przed telewizorem oraz wyznaczyć dozwolone pory na oglądanie telewizji (np. po 21:00 dziecko nie powinno już oglądać telewizji).
- Czytanie – czytanie powinno być regularnie praktykowaną czynnością (najlepiej codziennie). Czytanie ma ogrom korzyści, które pozytywnie wpływają na rozwój dziecka, w tym przyswajanie wiedzy. O tym, jak zachęcić dziecko do czytania książek tutaj >
Podejście do dziecka
- Wsparcie i pomoc, ale niewyręczanie – ucząc się wspólnie z dzieckiem wiemy, że wymaga to sporych pokładów cierpliwości. I ta cierpliwość jest kluczowa, żeby w pewnym momencie nie zacząć pracować za dziecko (bo szybciej, bo ja to zrobię lepiej itd.). Wyręczanie dziecka jest niezwykle szkodliwe, gdyż młody człowiek nie tylko niczego się nie nauczy, ale przede wszystkim nie będzie brał odpowiedzialności za swoją pracę. Wsparcie, nadzorowanie, sprawdzanie i korygowanie, wyjaśnianie oraz wskazywanie ewentualnych błędów są jak najbardziej przydatne, ale nie można tego mylić z wyręczaniem, czyli pracą za dziecko.
- Motywowanie – słowa kierowane do dziecka mają olbrzymią moc, dlatego motywować trzeba umieć. Jeśli tylko będziemy zrzędzić, rozkazywać, a co najgorsze straszyć, osiągniemy zupełnie odwrotny efekt, a dziecko na pewno nie będzie nas słuchać. Komunikaty kierowane do dziecka powinny być przemyślane, pełne empatii i wiary w jego możliwości. Więcej na ten temat przeczytacie tutaj >
- Chwalenie – podobnie jak z motywowaniem – chwalić też trzeba umieć. Dzieci bardzo szybko wyczuwają nieszczerość. W procesie uczenia się warto chwalić dziecko za trud podjętej pracy, zaangażowanie, chęć wykonania danego zadania, a nie tylko za pozytywny efekt końcowy. Dzięki temu dziecko nauczy się, że sam proces uczenia się może być przyjemny i chętnie będzie się w niego angażować.
Co jeszcze?
Bycie dobrym przykładem – przykład rodzica ma ogromne znaczenie dla dziecka. Słowa kierowane do dziecka powinny iść w parze z zachowaniem rodzica, np. jeśli rodzic mówi, że czytanie jest ważne, sam powinien sporo czytać. Podobnie z ekranami czy telewizją – wymagając od dzieci ograniczania czasu przed ekranami, rodzice nie powinni nadużywać grania w gry wideo czy urządzania sobie maratonów filmowych. Dla dziecka będą to sprzeczne sygnały, które spowodują chaos w tym, co naprawdę ważne. Dodatkowo istotne jest to, w jaki sposób rodzic wypowiada się na temat nauki – czy traktuje ją jako konieczny obowiązek, który skończy się wraz z zakończeniem szkoły czy też jako stały i przyjemny element całego życia, który sprawia, że jest ono ciekawsze, a dzięki zdobytej wiedzy także bliższe.
Jestem ciekawa, w jaki sposób Wy wspieracie swoje dzieci w nauce? 🙂
Źródło:
- Fry R., Jak się uczyć, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2019.
