Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

Kilka istotnych zmian także dla pracownika oświaty

22 czerwca br. weszły w życie ważne zmiany dotyczące działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zmiany w przepisach zostały wprowadzone ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i niektórych innych ustaw. Ustawa jest obszerna, natomiast jest kilka istotnych zmian, które powinny być znane również pracownikom oświaty.

Zachęcam do zapoznania się z treścią ustawy tutaj >

Wiedza z tego zakresu może się przydać także osobom będącym w trakcie awansu zawodowego – wiem, że pytania dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie i procedury „Niebieskie Karty” pojawiają się na egzaminie na mianowanie. Ja takie dostałam 😊

O tym, jak wygląda realizacja procedury Niebieskie Karty przez pracownika oświaty pisałam tutaj >

Zmiany w ustawie z dnia 9 marca 2023 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i niektórych innych ustaw.

1. Zmiana terminologii stosowanej w ustawie – pojęcie przemocy w rodzinie zostało zastąpione przemocą domową. Definicja przemocy domowej w nowej ustawie brzmi następująco:

„jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej”.

2. Zmiana dotychczasowych form przemocy domowej, które zostały rozszerzone o dwie kolejne formy: przemoc ekonomiczną oraz cyberprzemoc. Cyberprzemoc w nowelizacji ustawy rozumiana jest jako:

„opis zachowań, które mogą wzbudzić w osobie doznającej przemocy poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, zwłaszcza zachowań podejmowanych za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość”.

3. Uznanie małoletniego będącego świadkiem przemocy jako osobę doznającą przemocy domowej.

4. Zmiany dotyczące pracy zespołów interdyscyplinarnych – zespół zobowiązany będzie opracować i przyjąć regulamin określający szczegółowe warunki jego funkcjonowania oraz tryb i sposób powoływania grup diagnostyczno-pomocowych (do niedawna grup roboczych). Oznacza to powoływanie nowych zespołów interdyscyplinarnych oraz zniesienie dotychczasowych grup roboczych.

5. Zmiana grup roboczych na grupy diagnostyczno-pomocowe.

W skład grupy diagnostyczno-pomocowej może wchodzić m.in.:

• pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej;
• funkcjonariusz Policji;
• pracownik socjalny specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej;
• asystent rodziny;
• nauczyciel wychowawca będący wychowawcą klasy lub nauczyciel znający sytuację domową małoletniego;
• osoby wykonujące zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna lub ratownik medyczny;
• przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
• pedagog, psycholog lub terapeuta.

Członkowie grupy diagnostyczno-pomocowej są obowiązani podnosić swoje kompetencje poprzez uczestnictwo w szkoleniach, w szczególności w zakresie pracy z osobą doznającą przemocy domowej oraz osobą stosującą przemoc domową.

Zmiany w zadaniach grup diagnostyczno-pomocowych:

• zobligowanie grup diagnostyczno-pomocowych do monitorowania sytuacji osób lub rodzin dotkniętych przemocą domową, a także zagrożonych jej wystąpieniem,
• w tym również po zakończeniu procedury „Niebieskiej Karty”,
• możliwość pracy grupy diagnostyczno-pomocowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

6. Zmiany w procedurze „Niebieskie Karty”.

Zanim przejdziemy dalej przypomnijmy sobie, czym jest nazywana potocznie „Niebieska Karta”.

Jest to dokument sporządzany, kiedy istnieje podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie. I tutaj uwaga – podejrzenie nie zawsze oznacza pewność, ale każda osoba (mam tutaj na myśli pracownika szkoły), która ma podejrzenie, że wobec ucznia stosowana jest przemoc, powinna rozpocząć procedurę „Niebieskie Karty”. W takiej sytuacji wypełnia się formularz A.

Zgodnie z ustawą: „Procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez osoby, w związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej. Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta” w przypadku powzięcia w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych podejrzenia stosowania przemocy wobec osób doznających przemocy domowej lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej”.

Dalsze postępowanie należy do kompetencji zespołu interdyscyplinarnego oraz grupy diagnostyczno-pomocowej. Pamiętajmy, że „Niebieską Kartę” może założyć przedstawiciel oświaty, jak również policjant, pracownik socjalny czy przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych i przedstawiciel ochrony zdrowia.

Osoby realizują procedurę „Niebieskie Karty” zgodnie z zasadą współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.

„Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, procedurę „Niebieskie Karty” oraz wzory formularzy „Niebieska Karta” wypełnianych przez przedstawicieli podmiotów realizujących procedurę „Niebieskie Karty”, mając na uwadze skuteczność działań wobec osób doznających przemocy domowej i dobro tych osób, w szczególności małoletnich”.

PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” – zmiany:

• Procedura „Niebieskie Karty” nie wymaga już zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc domową.
• Wprowadzono zasadę realizacji procedury według miejsca zamieszkania osoby doznającej przemocy domowej.
• Zawiadomienie przez grupę diagnostyczno-pomocową osobę podejrzaną o stosowanie przemocy domowej o wszczęciu procedury „Niebieskie Karty” pod jej nieobecność.
• Zakończenie procedury „Niebieskie Karty” następuje w przypadku ustania przemocy domowej i uzasadnionego przypuszczenia, że zaprzestano dalszego stosowania przemocy (lub rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań).
• Wprowadzono obowiązek monitorowania sytuacji osób uczestniczących w procedurze NK przez okres 9 miesięcy po jej zakończeniu.

Mam nadzieję, że powyższe treści będą dla Was przydatne. Wiedzę, którą przekazuję w tym artykule uzyskałam przede wszystkim na szkoleniu dla członków zespołu interdyscyplinarnego dotyczącym nowelizacji ustawy, analizując samą ustawę oraz czytając wiele artykułów na temat wprowadzonych zmian.