Jak stworzyć dobry dokument? + przykładowy wzór planu pracy pedagoga szkolnego do pobrania
Artykuł zawiera lokowanie marki własnej.
Roczny plan pracy pedagoga szkolnego to ważny, ale nieobowiązkowy dokument, który powinien być spójny z dokumentami szkolnymi i potrzebami uczniów. Nie ma żadnego wzoru, który byłby obligatoryjny dla pedagogów szkolnych – plan można stworzyć według własnej koncepcji, kierując się wytycznymi dotyczącymi pracy pedagoga. Na Waszą prośbę przygotowałam artykuł, który ma pomóc Wam w tworzeniu planów pracy. Zainteresowanych zapraszam do lektury 🙂
Co powinien zawierać plan pracy pedagoga szkolnego?
1. Podstawy prawne
Wskazanie przepisów, na podstawie których powstaje plan.
Podstawy prawne, na które warto się powołać, tworząc roczny plan pracy pedagoga szkolnego:
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach – to z niego wynikają kluczowe zadania pedagoga i formy PPP.
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela – reguluje status, zadania i obowiązki nauczycieli/specjalistów (w tym pedagoga).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji – wskazuje, jak prowadzić dzienniki, rejestry, sprawozdania.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych – określono tu konkretne zajęcia, jakie ma wykonywać pedagog w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin.
- (Uzupełniająco) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty – nadal reguluje część kwestii (np. niektóre sprawy organizacyjne i finansowe).
- Ochrona danych (RODO + ustawa krajowa) – przy dokumentowaniu PPP i pracy z wrażliwymi danymi.
Ważne są także wewnętrzne dokumenty szkoły, tj. statut, szkolny program wychowawczo-profilaktyczny, regulamin szkoły, standardy ochrony małoletnich, procedury, harmonogram imprez itp.
Przed przystąpieniem do tworzenia planu pracy pedagoga warto zapoznać się również z kierunkami polityki oświatowej na dany rok szkolny.
Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2025/2026:
- Kształtowanie myślenia analitycznego poprzez interdyscyplinarne podejście do nauczania przedmiotów przyrodniczych i ścisłych oraz poprzez rozwijanie umiejętności matematycznych w kształceniu ogólnym.
- Szkoła miejscem edukacji obywatelskiej – kształtowanie postaw patriotycznych, społecznych i obywatelskich, odpowiedzialności za region i ojczyznę, dbałości o bezpieczeństwo własne i innych.
- Promocja zdrowego trybu życia w szkole – kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych. Wspieranie aktywności fizycznej uczniów.
- Profilaktyka przemocy rówieśniczej. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, wsparcie w kryzysach psychicznych.
- Promowanie higieny cyfrowej i bezpiecznego poruszania się w sieci. Rozwijanie umiejętności krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie. Poprawne metodycznie wykorzystywanie przez nauczycieli nowoczesnych technologii, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji oraz korzystanie z zasobów Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej.
- Promocja kształcenia zawodowego w szkołach podstawowych oraz w środowisku pracodawców. Wzmocnienie roli doradztwa zawodowego.
- Rozwijanie zainteresowania kulturą i językiem polskim wśród Polonii. Nauczanie języka polskiego w środowiskach polonijnych.
- Wspieranie aktywności poznawczej i poczucia sprawczości ucznia poprzez promowanie oceniania kształtującego i metod aktywizujących w dydaktyce.
Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja/podstawowe-kierunki-realizacji-polityki-oswiatowej-panstwa-w-roku-szkolnym-20252026
2. Cele i zadania, czyli obszary działań pedagoga
Plan może zawierać działania w następujących obszarach:
- a) Diagnoza potrzeb uczniów i środowiska szkolnego – analiza sytuacji edukacyjnej, wychowawczej i rodzinnej uczniów, obserwacje, wywiady, ankiety.
- b) Działania profilaktyczne i wychowawcze – realizacja programu wychowawczo-profilaktycznego. Zajęcia warsztatowe, lekcje profilaktyczne, prelekcje, kampanie edukacyjne.
- c) Udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej – prowadzenie zajęć indywidualnych i grupowych. Diagnozowanie potrzeb i trudności uczniów, tworzenie informacji o uczniach na potrzeby poradni psychologiczno-pedagogicznych, udział w Zespołach PPP.
- d) Współpraca z rodzicami i nauczycielami – konsultacje indywidualne. Warsztaty i prelekcje dla rodziców. Wspieranie nauczycieli w pracy wychowawczej.
- e) Współpraca ze środowiskiem lokalnym – kontakty z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, OPS, sądem rodzinnym, policją, organizacjami pozarządowymi itp.
- f) Dokumentacja i ewaluacja pracy – bieżące dokumentowanie działań. Sprawozdanie roczne. Analiza skuteczności podjętych działań.
Obszary działań pedagoga można oprzeć także o zadania pedagoga szkolnego zawarte w rozporządzeniu o pomocy psychologiczno-pedagogicznej, z którego wynika, że zadaniem pedagoga szkolnego jest:
1) prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki;
2) diagnozowanie sytuacji wychowawczych w przedszkolu, szkole lub placówce w celu rozwiązywania problemów wychowawczych stanowiących barierę i ograniczających aktywne i pełne uczestnictwo ucznia w życiu przedszkola, szkoły i placówki;
3) udzielanie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb;
4) podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży;
5) minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy w środowisku przedszkolnym, szkolnym i pozaszkolnym uczniów;
6) inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych;
7) pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów;
8) wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w:
a) rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki,
b) udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
3. Harmonogram działań
Tabela lub zestawienie miesięczne z konkretnymi zadaniami i terminami realizacji. Harmonogram ułatwia organizację pracy i kontrolę realizacji zadań.
4. Ewaluacja
Opis sposobu monitorowania efektów działań (np. ankiety, obserwacja, analiza dokumentów, frekwencji, opinii nauczycieli). Może zawierać też wskaźniki sukcesu – np. liczbę przeprowadzonych konsultacji, zmniejszenie liczby konfliktów w klasach itp.
5. Załączniki (opcjonalnie)
Na przykład: harmonogram dyżurów pedagoga, wzory formularzy, narzędzia diagnozy (m.in. arkusze obserwacji, kwestionariusze).
Czy roczny plan pracy pedagoga szkolnego jest obowiązkowym dokumentem czy nie jest obligatoryjny?
Roczny plan pracy pedagoga szkolnego NIE jest dokumentem obowiązkowym z mocy prawa, czyli nie wynika wprost z przepisów prawa oświatowego. ALE w praktyce jest dokumentem zalecanym (po prostu ułatwia pracę pedagogowi), a często wymaganym przez dyrektora szkoły.
Dlaczego warto, aby pedagog przygotowywał roczny plan pracy?
- Ułatwia planowanie działań w ciągu roku szkolnego.
- Pozwala wykazać się przed nadzorem pedagogicznym – np. w razie kontroli z kuratorium.
- Stanowi podstawę do sprawozdania rocznego z pracy pedagoga.
- Jest często wymagany przez dyrekcję szkoły (np. do zatwierdzenia na radzie pedagogicznej).
- Może być elementem dokumentacji w razie sytuacji trudnych (np. interwencje, konflikty, sytuacje kryzysowe).
Podsumowując:
- Nie ma przepisu, który nakazuje stworzenie rocznego planu pracy pedagoga.
- Szkoła może wymagać od pedagoga takiego planu w ramach wewnętrznego planowania pracy.
- W praktyce warto go mieć – dla siebie, dla dyrekcji i dla spójności działań z innymi dokumentami szkolnymi.
Pedagog szkolny w pigułce
Najważniejsze informacje dotyczące pracy pedagoga szkolnego, znajdziecie w materiale „Pedagog szkolny w pigułce”.