Przepisy prawa, które warto znać na mianowanie
Egzamin na stopień nauczyciela mianowanego to dla wielu pedagogów ogromny stres. W środowisku oświaty jest on postrzegany jako najtrudniejszy egzamin, który trzeba zdać. Wynika to przede wszystkim z konieczności szczegółowego zaznajomienia się z przepisami prawa oświatowego, których znajomość jest obligatoryjna do uzyskania tytułu nauczyciela mianowanego. Jako że od piątku (21 lipca) jestem szczęśliwą posiadaczką tego właśnie tytułu, chcę podzielić się z Wami moimi przygotowaniami do egzaminu w zakresie prawa oświatowego. Przy okazji dziękuję za wszystkie trzymane za mnie kciuki przed egzaminem, jak i tyle ciepłych słów po jego zdaniu 🙂
Pierwszym krokiem powinna być analiza aktów prawnych nadawania stopni awansu zawodowego, które nas obowiązują. Dla mnie, osoby zaczynającej staż na stopień nauczyciela mianowanego w roku szkolnym 2020/2021 było to: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
Pamiętajcie jednak, że osoby, które zaczynają awans zawodowy w tym roku szkolnym obowiązuje nowe rozporządzenie, w którym zaszły istotne zmiany: rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
Innym ważnym aktem prawnym regulującym awans zawodowy nauczyciela jest ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Warto zajrzeć także do ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.
![](https://pedagogonline.pl/wp-content/uploads/2023/07/356600481_2655398397942044_7847631912653855588_n-817x1024.jpg)
![](https://pedagogonline.pl/wp-content/uploads/2023/07/20230711_123155-793x1024.jpg)
Kiedy pierwszy krok mamy już za sobą, pora przygotować wszystkie przepisy prawa, które obowiązują nauczyciela, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które obowiązują nas ze względu na pełnioną przez nas funkcję w szkole. O co dokładnie chodzi? Jeśli przykładowo jesteś nauczycielem biologii i nigdy nie prowadziłeś lekcji doradztwa zawodowego, rozporządzenie dotyczące doradztwa zawodowego nie jest dla Ciebie tak ważne, jak dla nauczyciela, który takie lekcje prowadził. Warto orientować się w ogólnych przepisach prawa, ale należy skupić się przede wszystkim na tych, które najbardziej nas dotyczą. I tutaj kolejna ważna rzecz – NIE TRZEBA ZNAĆ DOKŁADNYCH DAT ROZPORZĄDZEŃ ORAZ UCZYĆ SIĘ ICH NA PAMIĘĆ! Trzeba się orientować w temacie i uważam, że jest to potrzebne nie tylko w kontekście egzaminu, ale po prostu w pracy w szkole. Pamiętajcie – nieznajomość prawa szkodzi, dlatego dla naszego własnego bezpieczeństwa i komfortu psychicznego warto wiedzieć, co reguluje naszą pracę oraz gdzie znaleźć potrzebne informacje.
Teraz przejdziemy już do konkretnych przepisów prawa – ustaw i rozporządzeń. Kolejność rozporządzeń nie jest przypadkowa, ale ułożona w odniesieniu do pełnionych przeze mnie funkcji w okresie odbywania stażu na nauczyciela mianowanego. W szkole pełniłam funkcję pedagoga szkolnego, terapeuty pedagogicznego oraz w roku szkolnym 2020/2021 nauczyciela doradztwa zawodowego (jak już sami zauważycie rozporządzenie o doradztwie zawodowym będzie mnie dotyczyło). Prowadziłam następujące zajęcia: terapię pedagogiczną, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, zajęcia o charakterze terapeutycznym, porady i konsultacje oraz zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju. Tutaj również od razu widać, że ze względu na prowadzone przeze mnie zajęcia najbardziej obligatoryjne jest dla mnie rozporządzenie dotyczące udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizacji kształcenia specjalnego, ale także rozporządzenie o wczesnym wspomaganiu rozwoju.
![](https://pedagogonline.pl/wp-content/uploads/2023/07/20230711_122847-1024x928.jpg)
Najważniejszym aktem prawnym w Polsce, z którym muszą być zgodne wszystkie inne przepisy prawa, jest KONSTUTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.
Pracę nauczyciela regulują cztery ogólne ustawy:
USTAWA KARTA NAUCZYCIELA (26 stycznia 1982 r.) – najważniejsza i obligatoryjna, ponieważ określa status prawny nauczyciela. Znajdują się w niej wszystkie najważniejsze aspekty pracy nauczyciela, w tym m.in. obowiązki i prawa nauczyciela, awans zawodowy, wynagrodzenie, nagrody, odpowiedzialność dyscyplinarna.
USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY (7 września 1991 r.) – ma już swoje lata, ale nadal obowiązuje. W kontekście pracy pedagoga, w ustawie o systemie oświaty znajduje się ważny rozdział 8a dotyczący pomocy materialnej dla uczniów. Nauczycielom przyda się rozdział 3a dotyczący oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów.
USTAWA PRAWO OŚWIATOWE (14 grudnia 2016 r.) – ustawa stosunkowo nowa, przyjęta w ramach reformy systemu oświaty. Znajduje się w niej wszystko to, co ważne dotyczące oświaty.
USTAWA O FINANSOWANIU ZADAŃ OŚWIATOWYCH (27 października 2017 r.) – wszystko to, co dotyczy finansów znajdziemy tutaj.
Każda ustawa ma swoje akty wykonawcze, którymi są rozporządzenia.
- ROZPORZĄDZENIE Z DNIA 9 SIERPNIA 2017 R. W SPRAWIE ZASAD ORGANIZACJI I UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W PUBLICZNYCH PRZEDSZKOLACH, SZKOŁACH I PLACÓWKACH oraz ROZPORZĄDZENIE Z DNIA 22 LIPCA 2022 R. ZMIENIAJĄCE ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE ZASAD ORGANIZACJI I UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W PUBLICZNYCH PRZEDSZKOLACH, SZKOŁACH I PLACÓWKACH – zadania pedagoga specjalnego.
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE SPOSOBU PROWADZENIA PRZEZ PUBLICZNE PRZEDSZKOLA, SZKOŁY I PLACÓWKI DOKUMENTACJI PRZEBIEGU NAUCZANIA, DZIAŁALNOŚCI WYCHOWAWCZEJ I OPIEKUŃCZEJ ORAZ RODZAJÓW TEJ DOKUMENTACJI (z późniejszymi zmianami)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE SZCZEGÓŁOWYCH KWALIFIKACJI WYMAGANYCH OD NAUCZYCIELI (z późniejszymi zmianami)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY W PUBLICZNYCH I NIEPUBLICZNYCH SZKOŁACH I PLACÓWKACH (wzory: protokół powypadkowy, rejestr wypadków)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE WARUNKÓW I SPOSOBU ORGANIZACJI PRZEZ PUBLICZNE PRZEDSZKOLA, SZKOŁY I PLACÓWKI KRAJOZNASTWA I TURYSTYKI (wzory: karta wycieczki, program wycieczki)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE INDYWIDUALNEGO OBOWIĄZKOWEGO ROCZNEGO PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO I INDYWIDUALNEGO NAUCZANIA DZIECI I MŁODZIEŻY (z późniejszymi zmianami)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE WARUNKÓW I TRYBU UDZIELANIA ZEZWOLEŃ NA INDYWIDUALNY PROGRAM LUB TOK NAUKI ORAZ ORGANIZACJI INDYWIDUALNEGO PROGRAMU LUB TOKU NAUKI (dla uczniów szczególnie uzdolnionych)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE SZCZEGÓŁOWEJ ORGANIZACJI PUBLICZNYCH SZKÓŁ I PUBLICZNYCH PRZEDSZKOLI (z późniejszymi zmianami)
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE OCENIANIA, KLASYFIKOWANIA I PROMOWANIA (z późniejszymi zmianami)
Ze względu na sytuacje nietypowe, które działy się na świecie w czasie mojego awansu zawodowego zapoznałam się także z:
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE ORGANIZOWANIA I PROWADZENIA ZAJĘĆ Z WYKORZYSTANIEM METOD I TECHNIK KSZTAŁCENIA NA ODLEGŁOŚĆ – COVID – 19
- USTAWA O POMOCY OBYWATELOM UKRAINY W ZWIĄZKU Z KONFLIKTEM ZBROJNYM NA TERYTORIUM TEGO PAŃSTWA – WOJNA W UKRAINIE
- ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE ORGANIZACJI KSZTAŁCENIA, WYCHOWANIA I OPIEKI DZIECI I MŁODZIEŻY BĘDĄCYCH OBYWATELAMI UKRAINY
Ważna (zwłaszcza z punktu widzenia pedagoga szkolnego) jest znajomość następujących przepisów:
- USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE i NOWELIZACJA USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
Mam nadzieję, że powyższe zestawienie ułatwi Wam przygotowanie się do egzaminu. Tym, którzy mają to już za sobą GRATULUJĘ, a tym przed którymi jeszcze egzamin życzę POWODZENIA 🙂