Co to są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne?

Jedna z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej w przedszkolu, szkole i placówce


Z artykułu dowiesz się:

  • co to są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne,
  • kto może w nich uczestniczyć,
  • jak wygląda organizacja zajęć korekcyjno-kompensacyjnych,
  • jakie korzyści przynosi uczestnictwo dziecka w zajęciach.


Pracując jako terapeuta pedagogiczny dostrzegam dużą niewiedzę rodziców, ale także osób nie będących specjalistami w zakresie terapii pedagogicznej dotyczącą zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, które często mylone są z innymi formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej, np. z zajęciami dydaktyczno-wyrównawczymi. Ponadto rodzice czasami rezygnują z zajęć korekcyjno-kompensacyjnych przyznanych dziecku, gdyż nie wiedzą czego mogą się po nich spodziewać i po co one w ogóle są. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości postanowiłam trochę przybliżyć temat i wyjaśnić o co dokładnie chodzi w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych.


Co to są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne?

Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne zamiennie nazywane także terapią pedagogiczną (kiedyś reedukacją) są jedną z form zajęć specjalistycznych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wynika to z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, w którym zapisane jest, że zajęcia korekcyjno-kompensacyjne wchodzą w skład zajęć specjalistycznych, obok zajęć logopedycznych, zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizowane są w przedszkolu, szkole lub placówce do której uczęszcza dziecko. Udział w zajęciach jest dobrowolny (rodzic musi wyrazić zgodę na zajęcia, które zostały zaproponowane dziecku przez szkołę – rodzic decyduje o udziale dziecka w zajęciach) i bezpłatny (rodzic nie ponosi kosztów uczestnictwa dziecka w zajęciach).


Kto prowadzi zajęcia k-k?

Zajęcia prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje z zakresu terapii pedagogicznej. Oznacza to, że zajęcia korekcyjno-kompensacyjne może prowadzić nauczyciel – pedagog, który ma do tego specjalne uprawnienia. O co dokładnie chodzi?

Zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela terapeuty pedagogicznego w przedszkolach, szkołach i placówkach, o których mowa w § 3, § 4 i § 15–17, posiada osoba, która ukończyła:

  • studia w zakresie terapii pedagogicznej, na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub placówki, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
  • studia na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, i studia pierwszego stopnia, studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny, w zakresie terapii pedagogicznej, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

Dla kogo?

Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne mogą być organizowane są dla uczniów z 3 grup. Są to między innymi dzieci:

  1. z zaburzeniami rozwojowymi (np. niesłyszące, niedosłyszące, niewidzące, niedowidzące, niepełnosprawne ruchowo, niepełnosprawne intelektualnie, z autyzmem, zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi oraz niedostosowane społecznie)
  2. z odchyleniami rozwojowymi (np. z inteligencją niższą niż przeciętna)
  3. ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (np. z dysleksją, dysgrafią, dysortografią, dyskalkulią)

Nie oznacza to jednak, że lista jest zamknięta. W zajęciach mogą uczestniczyć wszystkie dzieci borykające się z trudnościami szkolnymi wymagające indywidualnego podejścia, wsparcia i pomocy (np. dzieci mało samodzielne, mające trudności z koncentracją, niepewne siebie, zagubione w szkole). Nie zawsze trudności wynikają z problemów rozwojowych dzieci, czasami są efektem zaniedbań środowiskowych. Dla takich dzieci pomoc w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych również powinna być zaproponowana.

Dzieci uczęszczające na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne często posiadają opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej o potrzebie objęcia ich omawianą formą zajęć, ale też mogą uczestniczyć w nich na wniosek wychowawcy, nauczyciela, szkolnego specjalisty lub rodzica/opiekuna prawnego.


Jak wygląda organizacja zajęć?

Zajęcia odbywają się w małych grupach – liczba uczestników zajęć korekcyjno-kompensacyjnych nie może być większa niż 5 osób i trwają 45 minut. Czasami, w uzasadnionych przypadkach zajęcia mogą być prowadzone w czasie krótszym lub dłuższym niż 45 minut. Obecność dziecka jest odnotowywana na każdych zajęciach.

Na początku zajęć korekcyjno-kompensacyjnych terapeuta powinien dokonać oceny umiejętności ucznia (np. sprawdzić poziom umiejętności czytania i pisania oraz funkcji słuchowo-językowych i funkcji wzrokowo-przestrzennych). Zwykle specjaliści wykorzystują do tego dostępne im narzędzia diagnostyczne lub też korzystają z wywiadu i obserwacji. Bardzo istotne jest także zwrócenie uwagi na poziom motywacji ucznia oraz jego kompetencje emocjonalno-społeczne. Jeśli uczeń posiada opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej terapeuta pedagogiczny zobowiązany jest do dokładnej analizy jej zawartości, w tym zapoznania się z mocnymi i słabymi stronami dziecka, jego zdolnościami i umiejętnościami oraz obszarami wymagającymi wsparcia. W opinii często zasugerowane są także sposoby pracy, polecane metody oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych wobec ucznia. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne prowadzona są z wykorzystaniem metod aktywizujących (najczęściej wykorzystywane techniki pracy to burza mózgów, wizualizacja, mapy myśli, dyskusja, gry i zabawy dydaktyczne).


Jaki jest cel zajęć?

Cele zajęć dostosowane są do poszczególnych etapów edukacyjnych. W klasach I-III szkoły podstawowej skupiają się przede wszystkim na rozpoznaniu i usuwaniu przyczyn trudności w uczeniu się dziecka (w tym ryzyka trudności specyficznych, takich jak dysleksja). Na zajęciach terapeuta skupia się przede wszystkim na usprawnianiu funkcji spostrzegania wzrokowego, funkcji słuchowej, orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, funkcji motorycznej, ale także na rozwijaniu pozytywnej motywacji do nauki, wiary w siebie i swoje możliwości. W klasach IV-VIII szkoły podstawowej i szkole ponadpodstawowej głównym celem jest stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju umysłowego, psychicznego i społecznego uczniów oraz umożliwienie doskonalenia umiejętności czytania (przede wszystkim czytania ze zrozumieniem) i pisania (grafomotoryka, trening ortograficzny). Zajęcia opierają się na wyrównywaniu braków w wiadomościach, które są przyczyną trudności szkolnych oraz przezwyciężaniu skutków niepowodzeń szkolnych, tj. trudności w czytaniu, pisaniu i liczeniu. Istotne jest również zwrócenie uwagi na funkcjonowanie emocjonalne i społeczne uczniów z trudnościami edukacyjnymi.


Zadania podejmowane na zajęciach korekcyjno-kompensacyjne skupiają się na:

  • stymulowaniu rozwoju intelektualnego,
  • usprawnianiu funkcji wzrokowych i orientacji przestrzennej,
  • usprawnianiu funkcji słuchowo-językowych,
  • doskonaleniu umiejętności czytania i pisania,
  • ulepszaniu umiejętności stosowania poprawnej ortografii,
  • usprawnianiu sprawności manualnej i grafomotoryki,
  • rozwijaniu umiejętności matematycznych,
  • rozwijaniu procesów poznawczych, w tym myślenia, uwagi, pamięci, wyobraźni,
  • ćwiczeniu poprawy koncentracji i spostrzegawczości,
  • rozwijaniu kompetencji emocjonalno-motywacyjnych,
  • doskonaleniu umiejętności społecznych,
  • rozwijaniu kompetencji komunikacyjnych,
  • wyrównywaniu braków w wiadomościach i umiejętnościach, 
  • dostrzeganiu uzdolnień, 
  • eliminowaniu niepowodzeń szkolnych,
  • budowaniu poczucia własnej wartości oraz pewności siebie.

Na koniec za p. I. Czajkowską i K. Herdą przypomnę 6 zasad terapii pedagogicznej na której opierają się zajęcia korekcyjno-kompensacyjne:

  1. Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego, czyli dostosowanie środków oraz metod dydaktycznych i wychowawczych do indywidualnych możliwości każdego dziecka.
  2. Zasada powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania, która uwzględnia złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dziecka. Treść powinna być dostosowana do możliwości rozumienia dziecka i przechodzenia od ćwiczeń prostych do bardziej złożonych. Dziecko pracuje swoim tempem, nie ma tutaj ograniczeń czasowych.
  3. Zasada korekcji zaburzeń – ćwiczenia przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności.
  4. Zasada kompensacji zaburzeń – to przeplatanie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych, w celu kompensacji braków.
  5. Zasada systematyczności – każda praca przynosi efekty, kiedy jest systematyczna, dlatego w terapii tak ważna jest częstotliwość wykonywanych ćwiczeń oraz systematyczna praca zarówno w szkole, jak i w domu.
  6. Zasada ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego – zajęcia terapeutyczne powinny przeplatać się z dydaktycznymi. Ważna jest atmosfera panująca na zajęciach, która powinna opierać się na poczuciu wzajemnej akceptacji, bezpieczeństwie i życzliwości.

Jeśli dotrwaliście do końca myślę, że nikt już nie będzie miał kłopotów z rozróżnieniem zajęć korekcyjno-kompensacyjnych od innych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Dajcie znać czy artykuł okazał się dla Was pomocny 🙂

21 komentarzy

  • W ramach pensum nauczyciel – pedagog realizuje zajęcia prowadzone bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz (art. 42 ust. 2 pkt 1 KN), których katalogu przepisy szczegółowo nie określają. Pedagog może realizować zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno – pedagogicznej, np. korekcyjno-kompensacyjne, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, rewalidacyjne (§ 4 ust. 2, § 6 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Dz.U. z 2017 r., poz. 1591), z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, jeśli pedagog posiada kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka (§ 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, Dz.U. z 2017 r., poz. 1635), w ramach zespołu pracującego z dzieckiem niepełnosprawnym z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego oraz jako nauczyciel wspomagający, jeśli ma kwalifikacje z pedagogiki specjalnej (§ 6 ust. 1 pkt 2, § 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, Dz.U. z 2017 r., poz. 1578).

  • Bardzo przejrzysty artykuł. Rzetelny, a jednocześnie lekki w odbiorze. Dziękuję 🙂

  • Bardzo ciekawy artykuł, który skłonił mnie do podjęcia studiów podyplomowych na kierunku terapia pedagogiczna (pedagogika korekcyjna). Musze przyznać, że długo się zastanawiałam nad tym kierunkiem. Znalazłam ofertę na WSKZ-ecie i chyba z dwa tygodnie miałam dylemat czy się zapisać. Ale przeczytałam artykuł pogadałam z koleżanką, która pracuje w zawodzie i stwierdziłam dlaczego nie. Od trzech miesięcy studiuję i jestem bardzo zadowolona 🙂

  • Witam serdecznie, bardzo ciekawy artykuł, cenne informacje 🙂 Mam pytanie, czy zajęcia korekcyjne – kompensacyjne są prowadzone w ramach 20h pensum nauczyciela współorganizującego (przedszkole) w trakcie bieżącej pracy czy w godzinach ponadwymiarowych, tak jak np. rewalidacja czy zajęcia logopedyczne?

    • Dzień dobry, dziękuję za ciepłe słowa. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne wg Rozporządzenia dotyczącego zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach są zajęciami specjalistycznymi, tak jak zajęcia logopedyczne, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym. Zajęcia te powinni prowadzić specjaliści (np. terapeuci pedagogiczni), których pensum wynosi 22h. Tak więc zajęcia korekcyjno-kompensacyjne nie wynikają z pensum nauczyciela współorganizującego kształcenie, ale są rozliczane z innej puli środków. Nauczyciel współorganizujący jest przy dziecku i wspiera go przez 20h swojego pensum, ale nie prowadzi w tym czasie żadnych zajęć – tym zajmuje się nauczyciel przedszkola. Natomiast proszę wziąć pod uwagę, że każda szkoła i przedszkole ma również swoje wewnętrzne prawa, czasami szuka się różnych oszczędności, stąd praktyka może różnić się od teorii.

  • Bardzo dziękuję za artykuł, studia z pedagogiki korekcyjnej ukończyłam w roku 2000, pamiętam jaki problem miałam z odbyciem praktyk, gdyż w szkołach nie było prawdziwych zajęć korekcyjnych, prowadzili je nauczyciele prowadzący klasy 1-3 i były to raczej zajecia wyrownacze.Szkoda , że w ówczesnej szkole nie było miejsca dla pedagogów korekcyjnych, przynajmniej w moim rejonie, a ja musiałam się przekwalifikować. Dzisiaj , gdy czytam po 22 latach zapytania i wątpliwości pedagogów specjalnych, nauczycieli , co mam robić jako pedagog specjalny , przyznam , że jestem w szoku.pozdrawiam terapeuta zajeciowy , doradca zawodowy i niespełniony pedagog korekcyjny.

    • To ja bardzo dziękuję za ten komentarz. Rzeczywiście w tej kwestii wiele w szkole się zmieniło, jednak nadal pozostaje wiele do zrobienia. Myślę, że nie ma Pani czego żałować zwłaszcza, jeśli obecna praca przynosi Pani satysfakcję. Z drugiej strony nigdy nie jest za późno na zmianę, więc… 🙂 Pozdrawiam serdecznie i życzę wszystkiego dobrego.

  • Cała uwaga skupiła się na szkołach, proszę o rozszerzenie celów podejmowania zajęć kompensacyjnych na etapie edukacji przedszkolnej.

  • Bardzo pomocny artykuł, wiele przydatnych informacji wszystko jasno opisane, Dziękuję, że mogłam z niego skorzystać. Ukończyłam studia licencjacki z resocjalizacji, następnie studia magisterskie z pedagogiki społeczno- opiekuńczej (specjalność nauczycielska), w suplemencie mam informacje, iż posiadam kwalifikacje do pracy w roli pedagoga w różnych placówkach w tym w szkole, czy więc mogę prowadzić zajęcia korekcyjno-kompensacyjne? Będę wdzięczna za odpowiedź.

    • Cieszę się, że artykuł był przydatny. Według mojej wiedzy nie ma Pani kwalifikacji do prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, ponieważ zajęcia te może prowadzić terapeuta pedagogiczny, a więc osoba, która ma skończone studia z zakresu terapii pedagogicznej. Po szczegółowe informacje dotyczące kwalifikacji nauczycieli odsyłam do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

  • Witam, ukończyłam studia licencjackie pedagogiczne ze specjalności edukacja wczesnoszkolna i pedagogika przedszkolna, a także magisterskie z pedagogiki specjalnej ze specjalnością edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną. Mam też kwalifikacje zawodowe terapeuty zajęciowego. Dostałam przydział do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Czy prawnie, faktycznie mogę je prowadzić? Dostaję informację, że jeśli jest Pedagog specjalny w tytule dyplomu, to mogę…. ale z miliona pytań – na te nie dostałam odpowiedzi. Oprócz tego pełnię też funkcję pedagoga specjalnego, mam rewalidację i jestem nauczycielem wspomagającym.

    • W artykule znajdzie Pani szczegółowe wytyczne do prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych (zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli). Zgodnie z tymi wytycznymi tylko osoba, która ma kwalifikacje z terapii pedagogicznej może takie zajęcia prowadzić. Niemniej uważam, że powinna Pani zapytać o to kuratorium oświaty – najlepiej napisać lub zadzwonić do odpowiedniej osoby z prośbą o jednoznaczną interpretację.

Skomentuj Grażyna Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *