Wielkanoc w klasach 1-3

Pomysły na zajęcia z młodszymi uczniami + przykładowy scenariusz zajęć o Wielkanocy oraz 4 karty pracy do pobrania

Święta Wielkanocne obfitują w wiele pięknych tradycji, które warto kultywować i przekazywać młodemu pokoleniu. Pamiętajmy, że to od nas (dorosłych) w dużej mierze zależy, czy Wielkanoc będzie dla dzieci w równym stopniu atrakcyjna, wyjątkowa i głęboka, co Boże Narodzenie. W wielu szkołach, tuż przed świętami prowadzone są zajęcia mające na celu przybliżenie tradycji i zwyczajów związanych z Wielkanocą. Zatem, jeśli panujecie tego typu lekcję w swojej klasie lub też chcecie poruszyć temat świąt na zajęciach dodatkowych czy w świetlicy, mam dla Was trochę pomysłów, które powinny ułatwić Wam to zadanie 🙂

Na końcu artykułu znajdziecie 4 świąteczne karty pracy z ćwiczeniami dla młodszych uczniów oraz scenariusz zajęć dotyczący tradycji i zwyczajów związanych z Wielkanocą.

Zanim jednak przejdziemy dalej, polecam Wam dwa wielkanocne artykuły z poprzednich lat:

Wielkanocne inspiracje znalezione w sieci, w którym znajdziecie materiały edukacyjne oraz pomysły na zajęcia z dziećmi przed świętami + 2 karty pracy do pobrania (dla młodszych i starszych uczniów) – tutaj >
Wielkanocne zajęcia korekcyjno-kompensacyjne online, gdzie dostępne są linki z materiałami do pobrania oraz grami i ćwiczeniami interaktywnymi (nie tylko na zajęcia online) – tutaj >

WYJAŚNIENIE ISTOTY ŚWIĄT

Dzieci powinny wiedzieć, co świętują. W związku z tym zarówno w domu, jak i w szkole, powinny usłyszeć po co są te święta i dlaczego są tak ważne.

„Święta Wielkanocne to dla chrześcijan najważniejsze święta w roku. Obchodzone są na pamiątkę zmartwychwstania Chrystusa, a więc zwycięstwa życia nad śmiercią. Dla osób wierzących Wielkanoc niesie nadzieję i radość. Święta Wielkanocne obchodzone są w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca, co oznacza, że są świętami ruchomymi (co roku mają inną datę)”.

W zależności od wieku dziecka należy przekazać taką ilość informacji, aby dziecko nie czuło się przytłoczone, ale przede wszystkim, aby zrozumiało, że są to święta radosne.

Wiemy jednak dobrze, że żadne słowa nie zastąpią czynów, dlatego chcąc rzeczywiście przekazać dzieciom tradycje i zwyczaje Wielkanocy, trzeba je zaangażować w aktywności związane z kultywowaniem świątecznych tradycji i to najlepiej już od najmłodszych lat.

BAJKI I OPOWIADANIA

Ciekawym wprowadzeniem do zajęć dla młodszych uczniów może być odczytana przez nauczyciela bajka lub opowiadanie o tematyce świątecznej.

„Bajka o pisankach” Agnieszka Galica

Zniosła Kura cztery Jajka.

– Ko-ko-ko – zagdakała zadowolona – leżcie tu cichutko, to nikt was nie znajdzie – i poszła szukać ziarenek na podwórku.

Ale Jajka, jak to Jajka, myślały, że są mądrzejsze od kury, i zamiast leżeć cichutko, turlały się i postukiwały skorupkami, aż usłyszał je Kot.

− Miau – powiedział, przyglądając się Jajkom – cztery świeżutkie Jajka, będzie z was pyszna jajecznica, miau!

− Nie, nie, nie! – trzęsły się ze strachu Jajka – nie chcemy skończyć na patelni. − Ale co robić, co robić? – postukiwały się skorupkami.

− Ja uciekam – zawołało pierwsze Jajko i poturlało się przed siebie – nie dam się usmażyć! A po chwili wróciło, wesoło podśpiewując: Jestem czerwone w czarne kropeczki, nikt nie zrobi jajecznicy z takiej biedroneczki.

− Co się stało, co się stało? – dopytywały się pozostałe Jajka. − Pomalował mnie pędzelek kolorową farbą i teraz nie jestem już zwyczajnym Jajkiem, tylko wielkanocną pisanką.

− Drugie Jajko nie zastanawiało się długo, poturlało się tak szybko, jak umiało, by po chwili wrócić i zaśpiewać grubym głosem: To nie jajko tylko tygrys, nie rusz mnie, bo będę gryzł. I rzeczywiście, Jajko wyglądało jak pisankowy tygrys w żółto-czarne paski.

I ja też i ja też – wołało trzecie Jajko, turlając się wesoło.

− Ciekawe, co ono wymyśli? – zastanawiały się Jajko – Biedronka, Jajko – Tygrys i Jajko – Jako?

I wtedy właśnie wróciło trzecie, całe zieloniutkie, śmiejąc się i popiskując. Jestem żabka, każdy to wie, czy ktoś zieloną żabkę zje?

– Nie! − Jajko – Biedronka, Jajko – Tygrys i Jajko – Żabka były z siebie bardzo zadowolone. Tylko czwarte leżało i trzęsło się ze strachu.

− Pośpiesz się – mówiły kolorowe Pisanki do czwartego Jajka – bo będzie za późno.

I właśnie wtedy nadszedł Kot.

− Czy ja dobrze widzę? Zostało tylko jedno Jajko? – mruczał niezadowolony – trudno, zrobię jajecznicę tylko z jednego Jajka – i pomaszerował do kuchni po patelnię.

Czwarte Jajko trzęsło się ze strachu tak bardzo, że aż zaczęła pękać na nim skorupka.

− Ojej, ojej, ratunku! – wołały przestraszone Pisanki – teraz już na pewno zrobi z ciebie jajecznicę.

− Trach, trach, trach – pękała skorupka na czwartym Jajku, aż pękła na drobne kawałki i… wyszedł z niej malutki, puszysty, żółty kurczaczek. Otrzepał piórka, pokręcił główką i wytrzeszczył czarne oczka, przyglądając się kolorowym pisankom. Po chwili podreptał w kierunku cukrowego Baranka, popiskując cichutko: Wielkanocna bajka – wyklułem się z jajka. Już cukrowy Baranek czeka na mnie od rana. A w świątecznym koszyku jest pisanek bez liku.

„Legenda o białym baranku” Urszula Pukała

Posłuchajcie tylko ile było krzyku,

gdy się pokłóciły zwierzęta w koszyku.

Malutkie kurczątko, bielutki baranek,

Brązowy zajączek i kilka pisanek.

Żółciutki kurczaczek macha skrzydełkami,

jestem najpiękniejszy, żółty jak salami.

Mam czerwony dziobek i czerwone nóżki,

falujące piórka tak jak u kaczuszki.

Co ty opowiadasz – dziwi się baranek,

jestem cały z cukru, mam cukrową mamę.

Dzieci na mój widok bardzo się radują

i z mojego grzbietu cukier oblizują.

Brązowy zajączek śmieje się wesoło,

jestem z czekolady – opowiada wkoło.

Właśnie mnie najbardziej uwielbiają dzieci,

już na sam mój widok dzieciom ślinka leci.

Dlaczego tak głośno kłócą się zwierzątka,

dziwi się pisanka zielona jak łąka.

Dziwią się pisanki żółte i czerwone,

brązowe, różowe, szare, posrebrzone.

Inne bajki dostępne są na stronie nasze-bajki.pl:

Święta Wielkanocne – tutaj >

Malowanie jajek – tutaj >

Lany poniedziałek – tutaj >

SYMBOLE WIELKANOCY

Warto odbyć z uczniami rozmowę na temat symboli Wielkanocy, czyli m.in. o tym, co i dlaczego powinno znaleźć się w święconce.

WIELKANOCNE TRADYCJE

Samodzielne wykonanie palmy wielkanocnej – palma przygotowywana jest tydzień przed Wielkanocą na Niedzielę Palmową. Zamiast kupować gotową, warto wykonać ją samodzielnie. Liczy się pomysłowość i dobra zabawa.

Przedświąteczne porządki i dekorowanie domu – wiosna sprawia, że przyroda budzi się do życia, a my wraz z pierwszymi promykami słońca dostajemy zastrzyk nowej energii. W wielu domach przed świętami kultywowane są wiosenne porządki, do których (zwykle mama) angażuje wszystkich domowników. Kiedy dom jest już uporządkowany robi się miejsce na świąteczne dekoracje, które również można wykonać samodzielnie.

Wspólne pieczenie świątecznych ciast – najbardziej wielkanocnymi ciastami są babki i mazurki. Tradycja pieczenia ciast może przypominać tę bożonarodzeniową, kiedy wszyscy domownicy wspólnie pieką pierniczki. Warto zatem pomóc mamie w udekorowaniu mazurka czy też polaniu baby czekoladą bądź lukrem.

Przygotowywanie koszyczka ze święconką – z koszyczkiem udajemy się do kościoła w Wielką Sobotę. Ważne, aby uświadomić dzieciom, co i dlaczego powinno znaleźć się w wielkanocnym koszyku. Dla dzieci ważne jest, kiedy mają wpływ na to, jak będzie wyglądała święconka, dlatego też warto dać im tę możliwość, oczywiście trzymając się tradycji.

Ozdabianie jajek – są różne metody dekorowania jajek, w zależności od regionu Polski. Mogą to być:

drapanki – powstałe w wyniku skrobania wzoru szpilką na barwionym jajku,
kraszanki – barwione na jednolity kolor (np. na czerwono przy pomocy łupinek cebuli),
pisanki – jaja malowane woskiem, a następnie farbowane,
oklejanki – jajka z przyklejonymi, np. płatkami kwiatów lub oklejone nitką wełnianej włóczki,
nalepianki – oklejane papierem (zazwyczaj kolorowym lub błyszczącym).

Jedno jest pewne – dekorowanie jajek to jedna z najbardziej znanych tradycji wielkanocnych. Poza tym, że dostarcza dużo dobrej zabawy, pozytywnie wpływa na kreatywność i pomysłowość każdego dziecka.

Śniadanie wielkanocne – w niektórych domach rozpoczyna się zaraz po powrocie z rezurekcji, czyli mszy o poranku na cześć zmartwychwstałego Chrystusa. Śniadanie wielkanocne to prawdziwa uczta i każdy znajdzie tutaj coś dla siebie. Na śniadaniu przede wszystkim znajdują się pokarmy ze święconki, ale nie tylko. Wszystko zależy od tradycji danego domu i regionu. Zwykle śniadanie rozpoczyna się od dzielenia się jajkiem (zwyczaj przypominający dzielenie się opłatkiem podczas Wigilii) lub też od zabawy w stukanie się jajkami w skorupkach – czyja skorupka pęknie jako pierwsza, ten przegrywa 😊

Szukanie prezentów od zajączka – zajączek podczas Wielkanocy pełni funkcję podobną do św. Mikołaja w czasie Bożego Narodzenia. Prezenty od zajączka to zwyczaj stosunkowo nowy i jeszcze nie funkcjonujący we wszystkich domach, jednak coraz bardziej popularny. Pamiętajmy, że nie chodzi o sam prezent, ale po prostu o dobrą zabawę. Szukanie czekoladowych jajek, które mogą być ukryte w domu i w ogrodzie to wielka frajda dla najmłodszych, która z pewnością zostanie pięknym wspomnieniem na lata. Skupmy się zatem nie na wartości prezentu (naprawdę wystarczą czekoladowe jajeczka), ale na dobrej zabawie w chowanego.

Śmigus-dyngus – jedna z najbardziej znanych i wyczekiwanych, przede wszystkim przez najmłodszych, tradycji świątecznych. Zwyczaj ma swoją długą tradycję, której znaczenie na przestrzeni lat się zmieniało. Więcej na ten temat można przeczytać – tutaj > Obecnie (w wielu regionach Polski) oblewanie się wodą jest po prostu dobrą zabawą, którą szczególnie uwielbiają dzieci.

WIELKANOCNY STÓŁ

„Wielkanocny stół” Ewa Skarżyńska

Nasz stół wielkanocny

haftowany w kwiaty.

W borówkowej zieleni

listeczków skrzydlatych

lukrowana baba

rozpycha się na nim,

a przy babie –

mazurek w owoce przybrany.

Palmy – pachną jak łąka

w samym środku lata.

Siada mama przy stole,

a przy mamie tata.

I my.

Wiosna na nas

zza firanek zerka,

a pstrokate pisanki

chcą tańczyć oberka.

Wpuścimy wiosnę.

Niech słońcem

zabłyśnie nad stołem

w wielkanocne świętowanie

jak wiosna wesołe.

Na wielkanocnym stole, oprócz pokarmów ze święconki (m.in. jajek czy baranka symbolizującego zmartwychwstałego Chrystusa), powinny się znaleźć tradycyjne potrawy, takie jak barszcz biały lub żurek z kiełbasą, sałatki, pascha oraz świąteczne ciasta – mazurek, babka, sernik czy keks. Oczywiście wszystko zależy od regionu Polski i tradycji danej rodziny. Jako że Wielkanoc to święta radosne, stół może być udekorowany kwiatami (np. żonkilami czy tulipanami), baziami czy zielonymi gałązkami bukszpanu.

MATERIAŁY DO POBRANIA