Dwie różne formy zajęć w szkole regulowane przez dwa różne rozporządzenia
Ilość zajęć w szkole może prowadzić do dezorientacji. Zwłaszcza kiedy różne formy zajęć brzmią praktycznie identycznie. Między innymi tak jest w przypadku zajęć rozwijających uzdolnienia oraz zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia. Mimo że nazewnictwo niewiele się różni, istnieje zasadnicza różnica między tymi dwoma typami zajęć. Chociażby to, że każde z zajęć jest regulowane przez innego rodzaju przepisy prawa. Mam nadzieję, że niniejszy artykuł pozwoli rozwiać wszelkie wątpliwości w tym zakresie.
ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE UZDOLNIENIA
Co to są zajęcia rozwijające uzdolnienia? – podstawa prawna
Zajęcia rozwijające uzdolnienia są jedną z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jak wynika z rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Są to zajęcia organizowane dla uczniów szczególnie uzdolnionych.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna kojarzona jest przede wszystkim z uczniami mającymi trudności, np. edukacyjne czy emocjonalne. Pamiętajmy jednak, że wszyscy uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mogą korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a jak się okazuje uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi są także uczniowie szczególnie uzdolnieni.
Więcej na temat uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi tutaj >
Jak wygląda organizacja zajęć rozwijających uzdolnienia?
Liczba uczestników zajęć rozwijających uzdolnienia nie może przekraczać 8 osób. Jak pozostałe formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, standardowo zajęcia rozwijające uzdolnienia trwają 45 minut, ale czas ten może ulec skróceniu lub wydłużeniu, uwzględniając specyficzne okoliczności i potrzeby uczniów.
Zajęcia rozwijające uzdolnienia mogą być zorganizowane z inicjatywy szkoły, ale również na wniosek rodziców lub ucznia. Niemniej trzeba mieć na uwadze, że szkoła może zweryfikować prośbę rodzica czy ucznia, co do zasadności prowadzenia tych zajęć. Odpowiedź nie zawsze musi być pozytywna, ponieważ to, że pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być udzielana z inicjatywy rodzica (czy ucznia) jest prawdą, ale nie oznacza to jednak, że zawsze jest udzielana na jego życzenie (zwłaszcza jeśli jest ono nieuzasadnione).
Przypomnijmy, że pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być udzielana z inicjatywy:
- ucznia;
- rodziców ucznia;
- dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki;
- nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzących zajęcia z uczniem;
- pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej;
- poradni;
- asystenta edukacji romskiej;
- pomocy nauczyciela;
- pracownika socjalnego;
- asystenta rodziny;
- kuratora sądowego;
- organizacji pozarządowej, innej instytucji lub podmiotu działających na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Jeśli jednak odpowiedź szkoły jest pozytywna, dyrektor szkoły ustala:
- formy udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uzdolnionemu uczniowi,
- okres ich udzielania,
- wymiar godzin, w którym zajęcia będą realizowane.
Udział w zajęciach rozwijających uzdolnienia może również wynikać z zaleceń zawartych w opiniach lub orzeczeniach, wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne.
Kto prowadzi zajęcia rozwijające uzdolnienia?
Zajęcia rozwijające uzdolnienia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie do danego rodzaju zajęć. Warto dodać, że zajęcia rozwijające uzdolnienia prowadzi się przy wykorzystaniu aktywizujących metod pracy.
Dla kogo są organizowane zajęcia rozwijające uzdolnienia?
Jak wspomniałam na wstępie, zajęcia rozwijające skierowane są przede wszystkim do uczniów wykazujących uzdolnienia w danej dziedzinie czy utalentowanych w danym obszarze.
Dokumentowanie zajęć
Zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej powinny być dokumentowane w dzienniku danych zajęć, gdzie wpisuje się: w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona odpowiednio dzieci, uczniów, słuchaczy lub wychowanków oraz oddział, do którego uczęszczają odpowiednio dzieci, uczniowie, słuchacze lub wychowankowie, adresy poczty elektronicznej rodziców i numery ich telefonów, jeżeli je posiadają, indywidualny program pracy z dzieckiem, uczniem, słuchaczem lub wychowankiem, a w przypadku zajęć grupowych – program pracy grupy, tygodniowy rozkład zajęć, daty i czas trwania oraz tematy przeprowadzonych zajęć, ocenę postępów i wnioski dotyczące dalszej pracy z dzieckiem, uczniem, słuchaczem lub wychowankiem oraz odnotowuje się obecność dzieci, uczniów, słuchaczy lub wychowanków na zajęciach. Przeprowadzenie zajęć nauczyciel potwierdza podpisem. Jeśli chodzi o dziennik elektroniczny, wpisanie przez nauczyciela w dzienniku elektronicznym tematu zajęć jest równoznaczne z potwierdzeniem przez nauczyciela przeprowadzenia tych zajęć (jest to regulowane przez rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji).
ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE ZAINTERESOWANIA I UZDOLNIENIA
Co to są zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia? – podstawa prawna
Jak wynika z rozporządzenia MEN z 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności zajęcia związane z kształtowaniem aktywności i kreatywności uczniów, są zajęciami przeznaczonymi w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły. Nie są to zatem zajęcia z pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Jak wygląda organizacja zajęć?
Przepisy nie określają maksymalnej liczby uczestników zajęć – o liczbie uczestników decyduje dyrektor szkoły.
Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, podobnie jak zajęcia z pomocy psychologiczno-pedagogicznej, standardowo trwają 45 minut, ale czas ten może ulec skróceniu lub wydłużeniu, uwzględniając specyficzne okoliczności i potrzeby uczniów.
W ramach zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia można przeprowadzić różne zajęcia, w zależności od pasji i zainteresowań osoby prowadzącej. Ma to kluczowe znaczenie, aby zarazić uczniów entuzjazmem do danej dziedziny. Przykładem zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia mogą być m.in. zajęcia szachowe, koło dziennikarskie lub turystyczne czy zajęcia sportowe (np. z tenisa). Mogą to być także zajęcia rozwijające kreatywność czy obszar emocjonalny.
Prowadzenie zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia nie wymaga uzyskania zgody organu prowadzącego. Nie ma także wymogu wskazania potrzeby uczestnictwa ucznia w zajęciach, mogą być kierowane do całych klas czy grup.
Kto prowadzi zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia?
Przepisy nie regulują, jakie kwalifikacje powinien posiadać nauczyciel prowadzący te zajęcia, co oznacza, że dyrektor decyduje (ocenia kompetencje osoby), czy konkretny nauczyciel może je prowadzić.
Dla kogo są organizowane zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia?
Zajęciami tymi powinna być objęta jak największa liczba uczniów, którzy po prostu mają gotowość i chęć, aby w nich uczestniczyć. Rozwijanie zainteresowań może dotyczyć uczniów, u których nie stwierdza się szczególnych uzdolnień, a także tych, których dopiero chcemy zainteresować jakimś tematem, zainspirować do działania.
Każdy z nas ma przecież pewne zdolności, które pod wpływem regularnego treningu się rozwijają. Dlatego planując zajęcia rozwijające uzdolnienia, ważne jest, aby najpierw rozpoznać uzdolnienia lub zainteresowania uczniów. Dzięki temu zajęcia, które zaproponujemy będą odpowiedzią na realne potrzeby naszych uczniów.
Jak rozpoznać zainteresowania uczniów?
Chcąc rozpoznać zainteresowania uczniów można skorzystać z wielu testów dostępnych online czy samodzielnie przygotowanych ankiet. Nie zapominajmy także, jak ważna jest codzienna obserwacja (wg rozporządzenia w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści prowadzą w szczególności obserwację pedagogiczną w trakcie bieżącej pracy z uczniami mającą na celu rozpoznanie u uczniów szczególnych uzdolnień) i rozmowy z uczniami. Często w diagnozowaniu zainteresowań i uzdolnień uczniów korzysta się z założeń teorii inteligencji wielorakich H. Gardnera.
Więcej na temat inteligencji wielorakich możecie przeczytać tutaj >
Dokumentowanie zajęć
Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia dokumentuje się w dzienniku innych zajęć. Do dziennika wpisuje się imiona i nazwiska dzieci, daty i tematy przeprowadzonych zajęć, liczbę godzin tych zajęć oraz odnotowuje się obecność dzieci. Przeprowadzenie zajęć nauczyciel potwierdza podpisem. Podstawą prawną jest tutaj rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. Dyrektor decyduje o formie prowadzenia dzienników (papierowa lub elektroniczna).
Mam nadzieję, że teraz zarówno jedna, jak i druga forma zajęć nie mają przed Wami żadnych tajemnic 😉
