8 zasad jak zadbać o właściwe korzystanie z ekranów – wskazówki dla wszystkich domowników
Ekrany, a więc między innymi telefony, tablety, komputery, ale także telewizory to urządzenia bez których większość z nas nie wyobraża sobie życia. Korzystamy z nich wszyscy, w mniejszym lub większym stopniu. Dzisiaj o szkodliwości telefonu czy komputera mówi się tak wiele, jak wtedy, kiedy pojawiły się pierwsze telewizory. Czy zatem korzystanie z ekranów rzeczywiście jest złe? Nie, pod warunkiem, że… O czym powinniśmy pamiętać i na co zwrócić uwagę?
Przede wszystkim na wiek odbiorców oraz częstotliwość korzystania z ekranów, czyli po prostu powinniśmy pamiętać o zachowaniu umiaru i równowagi. Dzieci są najbardziej narażone na szkodliwe działanie ekranów oraz treści, które znajdują się na szklanym pulpicie. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę stworzyła kampanię „Zadbaj o dziecięcy mózg”, która przychodzi z pomocą wszystkim zatroskanym rodzicom chcącym zachować równowagę w korzystaniu z urządzeń ekranowych przez dzieci, ale także spędzać czas ze swoimi pociechami bez rozpraszaczy oraz z większą uważnością. Propozycją Fundacji jest wprowadzenie przez rodziców tzw. Domowych Zasad Ekranowych, czyli reguł dotyczących sposobów i czasu korzystania z ekranów.
Dlaczego jest to istotne?
- Dzięki Domowym Zasadom Ekranowym łatwiej zadbać o prawidłowy rozwój mózgu dziecka, skoncentrować się na tym, co dzieje się wokół nas, w realnym świecie oraz zachować równowagę między aktywnościami online i offline.
- Duża ilość czasu przed ekranami szkodzi zdrowiu oraz może prowadzić do uzależnienia o czym więcej możecie dowiedzieć się z mojego ostatniego artykułu – tutaj >
- Dla dzieci bardzo ważny jest wspólnie spędzany czas z rodzicami, w związku z tym warto skupić się na budowaniu właściwych relacji dziecko-rodzic.
- Nowoczesne technologie to wielkie dobrodziejstwo naszych czasów, jednak żeby technologie rzeczywiście nam pomagały (nie szkodziły), trzeba z nich korzystać w umiejętny sposób.
Więcej na temat kampanii dotyczącej Domowych Zasad Ekranowych przeczytacie – tutaj >
Wiele informacji dotyczących niebezpiecznego korzystania z internetu przez dzieci i młodzież, a także dotyczących samych zasad ekranowych znajdziecie na stronie www.domowezasadyekranowe.fdds.pl w zakładce WIEDZA – tutaj >
Zadbaj o dziecięcy mózg – film
Na początku zachęcam Was do obejrzenia filmu, który wykorzystano w kampanii (film dostępny także tutaj >) opowiadającego historię dziecięcego mózgu stykającego się z ekranami. Jak się okazuje spotkanie to jest fascynujące, ale niestety szkodliwe. Główny bohater to dziecko będące jednocześnie personifikacją mózgu, dzięki czemu odbiorcy mogą zobaczyć, jak mózg reaguje na ekran i co czuje w danej sytuacji. Film doskonale obrazuje, jaki wpływ na dziecko ma nadmierne korzystanie z ekranów oraz co powinien zrobić rodzić, aby uchronić dziecko przed niebezpieczeństwami. Film pokazuje, że ekrany same w sobie nie są złe, jednak trzeba z nich korzystać w mądry i rozsądny sposób, przede wszystkim z umiarem i pod kontrolą osób dorosłych.
Jak dobrze ustalić zasady ekranowe:
- Wspólnie ze wszystkimi domownikami – każdy z domowników (również dzieci i młodzież) powinien móc określić swoje potrzeby oraz wyrazić zgodę na powstałe ustalenia.
- Konkretnie i realnie – zasady powinny być jasne dla wszystkich, których dotyczą oraz możliwe do zrealizowania.
- Muszą pasować do wieku i potrzeb wszystkich domowników – przy ustalaniu konkretnych zasad warto pamiętać o metodzie małych kroków – nie zawsze udaje się od razu wprowadzić wszystkie zmiany, dlatego dobrze robić to stopniowo, z uwzględnieniem dotychczasowych przyzwyczajeń i potrzeb, a także wieku wszystkich osób, których reguły mają dotyczyć.
- Powinny być zapisane – wszystko, co zostaje zapisane pozostawia ślad, a więc w każdej chwili możemy wrócić do zapisanych treści – jest to przydatne zwłaszcza, w sytuacji, kiedy ktoś nie respektuje zasad lub próbuje je modyfikować w korzystny dla siebie sposób.
- Wymagają kontroli i ewentualnej weryfikacji – dobrze od czasu do czasu sprawdzić czy zasady, które zostały opracowane rzeczywiście działają. Być może konieczna będzie ich modyfikacja.
W tym momencie możemy przejść do sedna, a więc zapoznać się z Domowymi Zasadami Ekranowymi przygotowanymi przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.
1. OGRANICZANIE CZASU PRZEBYWANIA PRZED EKRANAMI
Korzystanie z ekranów powinno być dopasowane do wieku dzieci. W związku z tym:
- dzieci do 2 r.ż. w ogóle nie powinny korzystać z ekranów,
- dzieci od 2-5 lat mogą korzystać z ekranów, ale tylko w obecności rodziców, a czas spędzany przed ekranem nie powinien przekraczać godziny dziennie,
- dzieci w wieku 6-12 lat mogą przebywać przed ekranami do 2 godzin dziennie,
- nastolatkowie powyżej 12 roku życia, z zachowaniem umiaru mogą korzystać z ekranów powyżej 2 godzin dziennie.
2. PRZED SNEM BEZ EKRANÓW
Sen jest bardzo ważny dla każdego, bez względu na wiek, dlatego tak istotne jest zadbanie o odpowiednią jakość snu. Światło ekranów utrudnia zasypianie i pogarsza jego intensywność. Nie powinno się korzystać z urządzeń ekranowych na co najmniej godzinę przed snem. Jeśli jednak dziecko korzysta wieczorem z ekranów, ważne jest, aby zmniejszyć jasność ekranu oraz zadbać, aby wyświetlane treści nie były nasycone dużą ilością bodźców.
3. JEDZENIE BEZ EKRANÓW
Przyznam szczerze, że z niepokojem obserwuję rodziny w restauracjach, w których każdy członek zapatrzony jest w ekran swojego telefonu. Nie ma żadnej rozmowy, żadnej interakcji między rodzicami, a dziećmi. Każdy skupiony jest na swoim ekranie, także w trakcie jedzenia. Domyślam się, że podobne rytuały praktykowane są w domu podczas codziennych posiłków 🙁 Dlatego też tak istotne jest, aby zadbać o rodzinne strefy i rytuały bez ekranów. Telefon, komputer, tablet czy telewizor nie powinny przeszkadzać w rozmowie rodziców z dziećmi oraz zakłócać wspólnie spędzanego czasu. Warto zaznaczyć, że korzystanie z urządzeń ekranowych podczas posiłków znacznie wpływa na pogorszenie więzi rodzinnych, a także kształtuje nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Zasada numer trzy ma za zadanie ustalić takie aktywności całej rodziny, w której nieobecne są ekrany (np. posiłki, spacery, spotkania czy zabawa). Niech to będzie czas, w którym rzeczywiście jesteśmy obecni dla siebie nawzajem. Z pewnością zaprocentuje to w codziennych relacjach wszystkich domowników.
4. WSZYSTKIE EKRANY W JEDNYM MIEJSCU
Dom powinien być miejscem, w którym można odpocząć. Nieustanne korzystanie z ekranów w domu odcina nas od tego, co się w nim realnie dzieje. Zatem bardzo ważne jest, aby nie zaczynać dnia od ekranów (nie sięgać po telefon tuż po przebudzeniu) oraz pozbyć się nawyku noszenia telefonu przy sobie, kiedy jest się w domu. Dobrym pomysłem jest wyznaczenie jednego miejsca w domu na odkładanie i ładowanie urządzeń elektronicznych.
5. WSPÓLNY CZAS AKTYWNIE
Ruch to zdrowie o czym wiadomo nie od dzisiaj. Nie będę tutaj pisała o tym, jakie korzyści przynosi aktywność fizyczna dla wszystkich domowników, bo jest to materiał na osobny artykuł, natomiast rodzice muszą pamiętać, że ruch to nie tylko forma przyjemności, ale przede wszystkim konieczność niezbędna do prawidłowego rozwoju dzieci zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym. Aktywność fizyczna powinna być dostosowana do wieku i możliwości dziecka:
- dzieci do 2 roku życia – minimum 3 godziny dziennie,
- dzieci powyżej 2 roku życia i młodzież – przynajmniej godzina dziennie.
Ruch jest ważny także dla zdrowia dorosłych, dlatego warto wykorzystywać wszelkie możliwości, aby się poruszać – koniecznie bez urządzeń ekranowych.
6. ZABAWA BEZ EKRANÓW
Autentyczna relacja rodzic-dziecko opiera się na byciu tu i teraz. Wiem, że można być wielozadaniowym i robić kilka rzeczy naraz, ale budowanie autentycznych więzi, nie tylko z dziećmi, ale ze wszystkimi domownikami opiera nie na prawdziwej obecności. Wspólnie spędzany czas rodziców z dziećmi w czasie gier i zabaw powinien odbywać się bez udziału ekranów, które rozpraszają i nie pozwalają skupić się na tym, co dzieje się w danym momencie. Na czas zabawy telefony powinny być odłożone i wyciszone, a telewizor wyłączony.
7. CZAS W PODRÓŻY BEZ EKRANÓW
Obecnie bardzo dużo mówi się o wypadkach spowodowanych używaniem ekranów podczas jazdy samochodem czy rowerem, ale także podczas poruszania się pieszo. Sama będąc kierowcą miałam kilka razy sytuację, kiedy pieszy wszedł na pasy na czerwonym świetle zapatrzony w ekran swojego telefonu z słuchawkami na uszach. Są to bardzo niebezpieczne sytuacje na które trzeba dzieci uwrażliwiać. Nie wolno korzystać z ekranów zarówno podczas jazdy samochodem czy rowerem, jak i podczas przemieszczania się pieszo. I pamiętajmy, że przykład idzie z góry. Rodzic, który chce zadbać o bezpieczeństwo swojego dziecka musi być wzorem godnym naśladowania.
8. SYPIALNIA BEZ EKRANÓW
O tym, jak ważny jest sen wspomniałam przy okazji zasady 2. Pamiętajmy, że komunikaty dźwiękowe urządzeń ekranowych wybudzają i zakłócają sen, dlatego warto zadbać, aby w sypialni czy w pokoju dziecięcym nie było ekranów. Telefon powinien mieć swoje miejsce do spania. Dobrze byłoby także zrezygnować z ładowania urządzeń ekranowych w sypialni oraz korzystać z tradycyjnego budzika (wiem, że pewnie dla wielu osób będzie to początkowo trudne, ale naprawdę można, a przede wszystkim warto).
INSPIRACJE Z SIECI
Na koniec mam dla Was kilka interesujących materiałów znalezionych w sieci. Mam nadzieję, że zainspirują Was do pogłębienia tematyki związanej z cyberbezpieczeństwem.
Offline Challenge
Dla osób chcących zrobić sobie detoks od internetu polecam wyzwanie #offlinechallenge. Zabawa polega na odłączeniu się od sieci na 48 h. Więcej na temat #offlinechallenge dowiecie się – tutaj >
Jeśli macie ochotę zgłębić tematykę pozytywnych treści i bezpieczeństwa dzieci online zachęcam Was do skorzystania z internetowego kursu dla rodziców Fundacji Orange „Bezpiecznie Tu i Tam – podaj dziecku rękę w sieci”.
Wiele informacji między innymi o tym, jak wprowadzać media cyfrowe w życie dziecka oraz na co zwrócić uwagę znajdziecie na stronie MAMA TATA TABLET – tutaj >
UWAŻNI RODZICE – to kolejna ciekawa strona mówiąca o uważnym rodzicielstwie w kontekście niebezpiecznych kontaktów – tutaj>
Zachęcam Was także do obejrzenia webinarium „Zadbaj o dziecięcy mózg. Wprowadź Domowe Zasady Ekranowe”, w którym specjaliści przybliżają kwestie wpływu mediów elektronicznych na rozwój mózgu dziecka oraz problem uzależnienia dzieci od ekranów, a także omawiają ideę Domowych Zasad Ekranowych.
Jestem ciekawa co sądzicie o Domowych Zasadach Ekranowych? Jesteście otwarci, aby wprowadzić je u siebie w domu? 🙂
