Czym zajmuje się pedagog w szkole
Z artykułu dowiesz się:
- jaka jest rola pedagoga w szkole,
- na czym polega jego codzienna praca,
- jakie są zadania pedagoga szkolnego wynikające z przepisów prawa,
- artykuł przyda się studentom i osobom, które zaczynają pracę w zawodzie pedagoga.
Pracując w szkole jako pedagog, dostaje wiele pytań od znajomych nie związanych z branżą edukacyjną, co ja tak naprawdę robię. Dawniej pedagog postrzegany był jako taki „straszak” 🙂 na niegrzeczne dzieci. Uczeń, który dokazywał na lekcji mógł usłyszeć:
– „Zachowuj się tak dalej, a pójdziesz do pedagoga”
Wizyta u pedagoga była zatem karą za niewłaściwe zachowanie. Dlatego wiele osób, które pamiętają pedagoga ze swojej szkoły kojarzy go jako osobę od zadań specjalnych, zwykle siedzącą w swoim gabinecie i zatopioną w dokumentacji, zajmującą się głównie problemami i trudnymi sprawami. Dzisiaj rola pedagoga znacznie się zmieniła. Oczywiście nadal to pedagog rozwiązuje trudne sprawy i ma mnóstwo dokumentacji, ale jego nadrzędnym celem jest wsparcie – uczniów, rodziców i nauczycieli. To osoba do której można przyjść, kiedy jest ciężko, liczyć na zrozumienie i pomoc. Rolą pedagoga nie jest ocenianie (to rola nauczyciela), ale pomaganie i wspieranie, w zależności od tego, jakiej pomocy i wsparcia dziecko potrzebuje. Można tutaj dostrzec pewne wspólne cechy z osobą psychologa. I rzeczywiście to, co zauważyłam pracując w szkole wspólnie z psychologiem to fakt, że zadania pedagoga i psychologa mocno się ze sobą łączą. Oczywiście nie można tego mylić. Pewne zadania przynależne są tylko psychologowi, ze względu na jego uprawnienia wynikające z posiadanego wykształcenia oraz w drugą stronę – są zadania, którymi zajmuje się tylko pedagog. Jednak specyfika pracy w szkole, w której liczy się przede wszystkim zapewnienie jak najlepszego wsparcia i pomocy dzieciom, rodzicom i nauczycielom wymaga współpracy specjalistów. Nie zawsze w szkołach spotkamy pedagoga i psychologa. Czasami jest tylko jedna z wymienionych osób, a szkoda, bo współpraca obydwu specjalistów przynosi naprawdę bardzo dobre rezultaty.
Wszystkie wyszczególnione zadania pedagoga reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
![](https://pedagogonline.pl/wp-content/uploads/2020/10/50-1024x768.jpg)
ZADANIE 1.
Prowadzenie badań i wszelkich działań mających na celu diagnozowanie uczniów pod kątem ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych.
Celem takich badań jest określenie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn ich niepowodzeń edukacyjnych. Diagnozowane są także wszelkie trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym bariery i ograniczenia utrudniające uczestnictwo uczniów w życiu przedszkola, szkoły czy placówki.
Psycholog lub pedagog powinien mieć do dyspozycji narzędzia diagnostyczne, dzięki którym będzie w stanie przeprowadzić badania. Można wykorzystać tutaj następujące metody: obserwację (z arkuszami obserwacji), wywiady (z kwestionariuszami wywiadu), analizę dokumentów (np. opinii czy orzeczeń) oraz różnego typu testy i sprawdziany, jako wytwory pracy dziecka.
ZADANIE 2.
Diagnozowanie sytuacji wychowawczej uczniów.
Zadanie ma celu rozwiązywanie problemów wychowawczych, które często są przeszkodą w aktywnym i pełnym uczestnictwie ucznia w życiu szkoły.
Podobnie, jak w zadaniu pierwszym tutaj także pedagog lub psycholog będą potrzebować odpowiednich narzędzi diagnostycznych.
ZADANIE 3.
Udzielanie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb.
Na temat form pomocy psychologiczno-pedagogicznej można przeczytać w prezentacji dostępnej – tutaj >. Pedagog zobowiązany jest do prowadzenia rozmów wspierających (nazewnictwo własne) i zajęć wynikających z pomocy psychologiczno-pedagogicznej. W związku z tym pedagodzy (w ramach swojego pensum) bardzo często prowadzą zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, zajęcia związane z wyborem zawodu, zajęcia indywidualne z dziećmi mającymi trudności szkolne czy problemy emocjonalne, różnego rodzaju rozmowy i konsultacje.
Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku niektórych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej potrzebne są dodatkowe kwalifikacje (np. logopedia, terapia pedagogiczna).
ZADANIE 4.
Działania profilaktyczne podejmowane przez pedagogów i psychologów z zakresu profilaktyki uzależnień oraz innych problemów dzieci i młodzieży (np. cyberprzemocy, depresji, okresu dorastania).
Pedagog w szkole odpowiada za organizację działań profilaktycznych. Często sam prowadzi lekcje profilaktyczne w klasach (dostosowując ich tematykę do napotkanych problemów), ale także organizuje spotkania z przedstawicielami instytucji współpracujących ze szkołą, tj. z Policją, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, Gminnym/Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, itp. Dobrym pomysłem praktykowanym przez pedagogów, zwłaszcza dla starszych dzieci i młodzieży są spotkania i prelekcje z osobami, które wyszły z uzależnienia i swoją historią mogą pokazać realne zagrożenia, jakie niosą ze sobą używki. Do młodych ludzi najlepiej trafia autentyczny przykład.
ZADANIE 5.
Minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych i zapobieganie zaburzeniom zachowania. To także inicjowanie różnych form pomocy w środowisku szkolnym.
Rolą pedagoga jest zadbanie o dobro dziecka w szkole. Wszystkie dzieci, które borykają się z odrzuceniem przez rówieśników wynikającym często z deficytów rozwojowych powinny znaleźć się pod opieką pedagoga. Uczniowie sprawiający trudności wychowawcze, przejawiający zachowania agresywne i społecznie nieakceptowalne wymagają interwencji pedagoga, który powinien sprawdzić, co leży u podstaw takich zachowań. Należy pamiętać, że nigdy nie wolno oceniać dziecka, ale jego zachowanie, a zachowanie to często reakcja na sytuację, z którą dziecko sobie nie radzi. Agresja, którą obserwujemy na korytarzu szkolnym to często wierzchołek góry lodowej, której podstawa to kłótnie w domu, rozwód rodziców, niekiedy przemoc lub problemy alkoholowe i wynikające z tego zaniedbanie, także brak czasu i zainteresowania ze strony najbliższych. Pedagog powinien zrobić wszystko, aby dzieci, które borykają się z takimi trudnościami zostały objęte w szkole wsparciem i zrozumieniem.
ZADANIE 6.
Prowadzenie przez pedagoga lub psychologa szkolnego działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych.
Pedagog bierze udział w interwencjach, czyli rozwiązuje konflikty szkolne między uczniami. Zwykle jego rola opiera się na mediacji i dążeniu do wyjaśnienia sprawy. Za negatywne zachowanie pedagog może udzielić uczniowi upomnienia lub wstawić negatywną ocenę z zachowania. O konflikcie zawsze informuje wychowawcę klasy i zazwyczaj działania podejmowane przez pedagoga opierają się na współpracy z wychowawcą klasy.
ZADANIE 7.
Zapewnienie pomocy rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów.
Pedagog zobowiązany jest pełnić cotygodniowy dyżur dla rodziców w czasie którego rodzic może się zgłosić (zwykle po wcześniejszym umówieniu się) i porozmawiać na temat problemów z dzieckiem. Czasami rodzice zgłaszają się na dyżur po radę i wsparcie (spotkania mogą dotyczyć tego co zrobić, gdy dziecko nie chce się uczyć lub gdy szybko się dekoncentruje, kiedy zgłosić się do poradni psychologiczno-pedagogicznej, jaką formą pomocy psychologiczno-pedagogicznej objąć dziecko). Niestety zdarzają się także rodzice, którzy przychodzą z pretensjami i obwiniają pedagoga za różnego typu sytuacje. Z tym także trzeba się liczyć i w takich przypadkach zawsze należy zachować spokój i opanowanie. Pomoc i wsparcie ze strony pedagoga obejmuje nie tylko uczniów i ich rodziców, ale także nauczycieli.
ZADANIE 8.
Polega przede wszystkim na wspieraniu nauczycieli, wychowawców oraz szkolnych specjalistów w zakresie rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, a także udzielaniu uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Pedagog udziela wskazówek do pracy z trudnym uczniem, prowadzi obserwacje na lekcjach w celu pomocy nauczycielom w rozpoznaniu problemów lub potencjału ucznia, pomaga interpretować zapisy w orzeczeniach i opiniach, dostarcza potrzebnych materiałów (np. na lekcje wychowawcze), na zaproszenie nauczyciela bierze udział w lekcjach, służy radą i rozmową, kiedy zaistnieje taka potrzeba.
I najważniejsze – pedagog zobowiązany jest udzielić pomocy wszystkim uczniom, którzy takowej wymagają.
![](https://pedagogonline.pl/wp-content/uploads/2020/10/45-1024x768.jpg)
Na koniec dodam, że każdy pedagog na początku roku szkolnego pisze swój plan pracy na cały rok szkolny (czasami dzieli to na dwa semestry), który składa u dyrekcji szkoły oraz wpisuje w swój dziennik. Jest to jego busola wedle, której podejmuje działania. Warto jednak pamiętać, że praca pedagoga szkolnego jest niezwykle dynamiczna i nieprzewidywalna. Zawsze trzeba być otwartym i przygotowanym na każdą zmianę. Przychodząc do pracy nigdy nie można przewidzieć, co nas czeka. Otwartość i elastyczność to bardzo ważne cechy, które powinna posiadać osoba będąca pedagogiem szkolnym.