Współpraca pedagoga z sądami i kuratorami sądowymi
Zapraszam na kolejny, czwarty artykuł dotyczący współpracy pedagoga szkolnego z instytucjami. Tym razem pod lupę weźmiemy sądy oraz kuratorów sądowych. Osoby zainteresowane tematyką współpracy pedagoga szkolnego z poszczególnymi instytucjami odsyłam do poprzednich artykułów:
- Współpraca pedagoga szkolnego z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi – tutaj.
- Współpraca pedagoga szkolnego z ośrodkami pomocy społecznej – tutaj.
- Współpraca pedagoga szkolnego z policją – tutaj.
Współpraca pedagoga szkolnego z sądem
Współpraca pedagoga z sądem jest kluczowa w kontekście ochrony praw dziecka, profilaktyki oraz resocjalizacji. Celem tej współpracy jest zapewnienie uczniowi odpowiedniej pomocy i podejmowanie działań zmierzających do rozwiązania problemów wychowawczych, rodzinnych czy prawnych.
Pedagog szkolny może współpracować z różnymi sądami, w zależności od sytuacji dotyczącej ucznia i jego rodziny. Najczęściej jednak współpraca ta dotyczy sądów rejonowych, które zajmują się sprawami rodzinnymi i nieletnich.
Zakres współpracy pedagoga szkolnego z sądem to m.in.:
- Wymiana informacji na potrzeby postępowania sądowego – pedagog może być zobowiązany do przekazania sądowi opinii na temat ucznia (jego sytuacji szkolnej, rodzinnej, zachowania, relacji rówieśniczych). Współpraca odbywa się na podstawie wniosku sądu, kuratora sądowego lub na prośbę szkoły. Sąd może zwrócić się o dokumentację dotyczącą edukacji ucznia (np. frekwencję, postępy w nauce, zaangażowanie w życie szkoły).
Udział pedagoga w postępowaniach sądowych – pedagog szkolny może być wezwany do sądu w charakterze świadka w sprawach dotyczących nieletnich (np. demoralizacja, zaniedbanie, przemoc). Może uczestniczyć w rozprawach sądowych jako osoba wspierająca ucznia i jego rodzinę. W przypadku postępowań opiekuńczych pedagog może przedstawiać opinię o warunkach wychowawczych dziecka.
Współpraca w sprawach dotyczących uczniów w konflikcie z prawem – pedagog współpracuje z sądem rodzinnym m.in. w przypadku uczniów objętych nadzorem kuratorskim czy umieszczonych w placówkach resocjalizacyjnych. Wspiera uczniów w powrocie do środowiska szkolnego po zakończeniu postępowania sądowego.
Podejmowanie interwencji w sytuacjach kryzysowych – pedagog zgłasza do sądu rodzinnego sytuacje zaniedbania dziecka, przemocy domowej czy nadużywania środków psychoaktywnych przez ucznia. Może złożyć wniosek o wgląd w sytuację rodzinną ucznia, jeśli istnieje podejrzenie, że dziecko jest zagrożone (np. przemocą).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich
W ustawie przewidziany został obowiązek informowania m.in. sądu rodzinnego o przejawach demoralizacji nieletniego, bądź o popełnieniu przez niego czynu zabronionego.
W art. 5 instytucje samorządowe, do których należy m.in. szkoła, są obowiązane do udzielenia na żądanie sądu rodzinnego informacji niezbędnych w toku postępowania.
W art. 7 wśród możliwych do zastosowania przez sąd rodzinny środków wychowawczych jest ustanowienie nadzoru kuratora sądowego. Z kolei do zakresu działania kuratora sądowego należy m.in. nawiązanie i utrzymanie kontaktu ze szkołą.
Współpraca pedagoga szkolnego z kuratorami sądowymi
Kilka słów na temat kuratorów sądowych
Kurator sądowy to funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie, którego zadaniem jest sprawowanie nadzoru nad osobami podlegającymi orzeczeniom sądu oraz prowadzenie pracy wychowawczej, resocjalizacyjnej i kontrolnej.
W Polsce wyróżniamy dwa główne typy kuratorów sądowych:
- Kuratorów zawodowych – pełniących funkcję w ramach stosunku pracy, na podstawie mianowania.
- Kuratorów społecznych – pełniących funkcję na zasadzie wolontariatu, za wynagrodzenie zadaniowe.
Kurator zawodowy – prowadzi nadzory nad osobami podlegającymi orzeczeniom sądu (np. nieletnimi, skazanymi na karę ograniczenia wolności). Współpracuje z różnymi instytucjami (szkoły, MOPS/GOPS, policja, ośrodki terapeutyczne). Może prowadzić wywiady środowiskowe na zlecenie sądu. Nadzoruje prace kuratorów społecznych.
Kuratorzy zawodowi dzielą się na:
- Kuratorów rodzinnych – zajmujących się sprawami z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, np. nadzorem nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej. To z nimi współpracuje pedagog szkolny.
- Kuratorów dla dorosłych – prowadzą nadzory nad osobami skazanymi, np. warunkowo zwolnionymi czy objętymi dozorem sądowym.
Kurator społeczny – działa na rzecz sądu, ale nie jest pracownikiem etatowym – wykonuje obowiązki w ramach społecznej służby kuratorskiej. Sprawuje nadzory nad osobami objętymi dozorem sądowym. Współpracuje z kuratorem zawodowym, który koordynuje jego działania. Może prowadzić wywiady środowiskowe i monitorować sytuację osób będących pod nadzorem. Kuratorzy społeczni zajmują się m.in. rodzinami wymagającymi wsparcia.
Współpraca pedagoga szkolnego z kuratorami sądowymi
Współpraca pedagoga szkolnego z kuratorami sądowymi jest ważna w kontekście wsparcia dzieci i młodzieży znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Jej celem jest zapewnienie uczniowi odpowiedniej opieki, pomocy wychowawczej oraz przeciwdziałanie dalszym problemom wychowawczym i społecznym.
Zakres współpracy pedagoga szkolnego z kuratorami sądowymi (zawodowymi i społecznymi) obejmuje m.in.:
- Wymianę informacji – pedagog szkolny może przekazywać kuratorowi informacje o sytuacji ucznia, jego funkcjonowaniu w szkole, zachowaniu oraz ewentualnych trudnościach wychowawczych i rodzinnych. Kurator sądowy z kolei może udzielić pedagogowi informacji o sytuacji rodzinnej ucznia, objęciu go nadzorem kuratorskim i podjętych działaniach.
Działania profilaktyczne i wychowawcze – wspólne ustalanie i wdrażanie działań mających na celu poprawę sytuacji ucznia (np. zajęcia terapeutyczne). Monitorowanie postępów wychowawczych i edukacyjnych ucznia.
Interwencje w sytuacjach kryzysowych – wspólne podejmowanie działań w przypadku przemocy domowej, zaniedbania, uzależnień, ucieczek z domu czy konfliktów z prawem. Reagowanie na wagarowanie, agresję, przemoc rówieśniczą i inne przejawy demoralizacji.
Wsparcie dla rodziny ucznia – organizowanie spotkań i rozmów z rodzicami/opiekunami prawnymi ucznia, aby wspólnie wypracować sposoby pomocy dziecku. Kierowanie rodziców do instytucji wspierających, takich jak ośrodki pomocy społecznej czy organizacje pozarządowe.
Czy jako pedagodzy/nauczyciele/wychowawcy współpracujecie z sądami lub kuratorami?
